The Ukrainian-Russian conflict and its impact on the security of Poland and the Baltic states

Konflikt ukraińsko-rosyjski to pierwszy zbrojny konflikt międzypaństwowy po zakończeniu II wojny światowej, rozgrywający się w bezpośredniej bliskości polskich granic. To również pierwszy konflikt o takiej skali, mogący stanowić zagrożenie bezpieczeństwa krajów wschodniej flanki NATO po ich przystąpieniu do Sojuszu. Agresywne działania Rosji, zmierzającej do odbudowy statusu supermocarstwa, działającej wielopłaszczyznowo za pomocą wojny hybrydowej, stanowią próbę ponownego podporządkowania sobie utraconych byłych republik radzieckich i państw satelickich. Ukraina poprzez swoje strategiczne położenie geograficzne oraz wielkość populacji wynoszącej ponad 40 milionów ludzi, jest kluczem do zrealizowania celu postawionego sobie przez W. Putina. Zwiększenie potęgi Rosji, jej agresywność i asertywność w działaniu wzbudziły uzasadnione obawy państw bałtyckich i Polski. W pierwszej części pracy opisano genezę konfliktu ukraińsko-rosyjskiego, która w znacznej mierze charakteryzuje się prozachodnimi dążeniami Ukrainy. Rosja, próbując powstrzymać Ukrainę od integracji ze strukturami zachodnimi i próbując zatrzymać ją w swojej strefie wpływów, dokonywała różnych działań politycznych. Punktem kulminacyjnym była aktywizacja Ukraińców i protesty społeczne określane mianem Euromajdanu, ukazujące zmianę wektora polityki zagranicznej Ukrainy na zachodni. Wynika z tego, że wydarzenia z przełomu lat 2013/2014 oraz ich powiązanie z marzeniami o „europejskiej Ukrainie” doprowadziły do konfliktu ukraińsko-rosyjskiego.W kolejnej części pracy zaprezentowano przebieg wydarzeń związanych z kryzysem ukraińskim. Ze względu na ich ogromną dynamikę, skupiono się głównie na działaniach politycznych, którymi były m.in porozumienia mińskie, dążące do uregulowania konfliktu, a następnie jego zakończenia, oraz na działaniach militarnych, które pomimo wcześniej wymienionych umów w dalszym ciągu były prowadzone. Analiza przebiegu konfliktu miało za zadanie przedstawić skalę aktywności wojskowej, która w wyraźny sposób oddziaływała na poczucie zagrożenia państw znajdujących się w bezpośrednim otoczeniu rozgrywającego się kryzysu. Intencją pracy było przedstawienie, w jaki sposób konflikt ukraińsko-rosyjski wpłynął na bezpieczeństwo Polski i państw bałtyckich. Z przeprowadzonej analizy w trzecim rozdziale można wywnioskować, że poczucie bezpieczeństwa wymienionych państw zostało w znaczącym stopniu naruszone. W wyniku spadku bilansu handlowego stabilność gospodarki została zaburzona – ze względu na wpływ sankcji na pozycję Rosji jako partnera handlowego, Polska oraz państwa bałtyckie zmuszone były do poszukiwania innych, nowych podmiotów do wymiany towarów. Podobnie w przypadku obawy o możliwą eskalację konfliktu na zachód, wspomniane kraje zwiększyły swoje wydatki na zbrojenia, aby doprowadzić do modernizacji wojska i zwiększenia potencjału obronnego, który bezpośrednio wiąże się z poczuciem bezpieczeństwa. Uzależnienie od dostaw gazu z Rosji okazało się kolejnym zagrożeniem. Zaprzestanie przesyłu rosyjskiego gazu przez terytorium Ukrainy do państw UE oznacza naruszenie ich stabilności energetycznej. Zalecana jest dywersyfikacja dostaw surowca, co zresztą powoli się dzieje – import rosyjskiego gazu maleje na rzecz m.in katarskiego odpowiednika. W związku ze znacznie mniejszym potencjałem militarnym Polski oraz państw bałtyckich względem Rosji, Sojusz Północnoatlantycki zgodnie z postanowieniami szczytów w Newport i Warszawie zwiększa swoją obecność na wschodniej flance w celu zmniejszenia zagrożenia naruszenia suwerenność i granic państw. Pracę zwieńczają propozycje działań Polski oraz państw bałtyckich w dziedzinie bezpieczeństwa, opartego na Sojuszu Północnoatlantyckim. Zawierają one m.in współpracę „czworoboczną” w zakresie utworzenia wspólnych sieci bezpieczeństwa, odstraszania i obrony.

The Ukrainian-Russian conflict is the first armed conflict between the states after the end of World War II, taking place in the immediate vicinity of Polish borders. It is also the first conflict of such magnitude that may pose a threat to the security of NATO's eastern flank after their accession to the Alliance. Russia's aggressive actions aimed at rebuilding the status of a superpower, operating on many levels with the help of a hybrid war, are an attempt to re-subordinate the former Soviet republics and satellite states. Ukraine, through its strategic geographical location and population size of over 40 million people, is the key to achieving the goal set by V. Putin. Increasing the power of Russia, its aggressiveness and assertiveness in action aroused justified concerns of the Baltic states and Poland. The first part of the work describes the genesis of the Ukrainian-Russian conflict, which is largely characterized by Ukraine's pro-Western aspirations. Russia, trying to stop Ukraine from integrating with Western structures and trying to keep it in its sphere of influence, carried out various political actions. The climax was the activation of Ukrainians and social protests known as Euromaidan, showing a change in the vector of Ukraine's foreign policy to the West. It follows that the events at the turn of 2013/2014 and their connection with the dreams of "European Ukraine" led to the Ukrainian-Russian conflict. The next part of the thesis presents the course of events related to the Ukrainian crisis. Due to their enormous dynamics, the main focus was on political activities, which included Minsk agreements aiming to settle the conflict, and then its completion, and military operations, which, despite the aforementioned agreements, were still carried out. The analysis of the course of the conflict was intended to present the scale of military activity, which clearly affected the sense of threat of countries in the immediate vicinity of the crisis. The intention of the thesis was to present how the Ukrainian-Russian conflict influenced the security of Poland and the Baltic states. From the analysis carried out in the third chapter, it can be concluded that the sense of security of these countries has been significantly affected. As a result of the decline in the trade balance, the stability of the economy was disturbed - due to the impact of sanctions on Russia's position as a trading partner, Poland and the Baltic states were forced to look for other new entities to exchange goods. Likewise, in the case of fears of a possible escalation of the conflict to the west, these countries increased their arms spending, to modernize the army and increase defence potential, which is directly related to the sense of security. Dependence on gas supplies from Russia turned out to be another threat. The cessation of the transmission of Russian gas through Ukraine to EU countries means a violation of their energy stability. It is recommended to diversify the supply of raw material, which is slowly happening - the import of Russian gas is decreasing in favour of Qatar's equivalent. Due to the much smaller military potential of Poland and the Baltic states relative to Russia, the North Atlantic Alliance, in accordance with the provisions of the summits in Newport and Warsaw, increases its presence on the eastern flank in order to reduce the threat of violation of national sovereignty and borders. The work is crowned with proposals for the activities of Poland and the Baltic states in the field of security, based on the North Atlantic Alliance. They contain, among others "four-sided" cooperation in the creation of common security, deterrence and defence networks.