The use of lethal force in states of emergency and the right to life - an international legal perspective

Bibliogr. s. 355-357. Streszcz. ang. s. 358-359. Publikacja recenzowana

Prawo do życia stanowi jedno z fundamentalnych praw człowieka, a globalne i regionalne umowy międzynarodowe zakazują państwom arbitralnego, umyślnego pozbawiania życia. Żaden z traktatów nie zawiera jednak szczegółowych zasad regulujących użycie siły (w tym siły śmiercionośnej), co rodzi pewne problemy interpretacyjne, zwłaszcza że do użycia siły zagrażającego życiu ludzkiemu może dochodzić w różnych sytuacjach, m.in w czasie stanów nadzwyczajnych. W sukurs państwom przychodzą jednak dokumenty soft law oraz orzecznictwo sądów międzynarodowych, które niejednokrotnie miały okazję wyjaśniać, na czym polega użycie siły przez organy państwa i jakie należy przyjąć warunki oraz granice stosowania tej siły. Przyjęte w dokumentach soft law i akceptowane w orzecznictwie międzynarodowym zasady regulujące użycie siły w zakresie ochrony porządku publicznego są tożsame – są nimi zasada konieczności, zasada proporcjonalności oraz obowiązek podejmowania środków ostrożności. Przestrzeganie tych zasad podczas prowadzenia operacji wymagających użycia siły umożliwia organom porządku publicznego zachowanie wysokich standardów ochrony prawa do życia wynikających z regulacji międzynarodowych.

The right to life is one of the fundamental human rights, and global and regional international agreements prohibit states from arbitrary and intentional deprivation of life. However, none of the treaties contain detailed rules governing the use of force (including lethal force), which raises some interpretation problems, especially since the use of force that threatens human life may occur in various situations, e.g. during states of emergency. However, states are supported by soft law documents and jurisprudence of international courts, which have often had the opportunity to explain the use of force by state organs and what conditions and limits for the use of this force should be adopted. The principles governing the use of force in law enforcement actions, adopted in soft law and accepted in international jurisprudence, are identical – they are the principle of necessity, the principle of proportionality and the obligation to take precautionary measures. Compliance with these principles in the conduct of operations requiring the use of force enables law enforcement agencies to maintain high standards of protection of the right to life under international regulations.