Theoretical background for media events studies

Celem artykułu jest zaprezentowanie podwalin koncepcji wydarzeń medialnych oraz opartych na niej głównych nurtów badań prowadzonych od lat 80. XX wieku. Obecnie jest ona niezwykle popularna z uwagi na swój potencjał eksplanacyjny, o czym świadczą liczne prace poświęcone między innymi symboliczno-ekspresyjnej wizji religii i dramaturgiczno-symbolicznemu ujęciu relacji społecznych, współczesnym obrzędom i rytuałom politycznym jako formie integracji społecznej oraz roli mediów w kształtowaniu rzeczywistości społeczno-politycznej. W pierwszej kolejności praca prezentuje twórczość naukową E. Durkheima oraz tzw. neodurkheimistów, przede wszystkim E. Rothenbuhlera i W. Shilsa. Jedna z kluczowych tez E. Durkheima o funkcjonowaniu dwóch odrębnych porządków rzeczywistości - sacrum i profanum, wykorzystana została przez E. Katza i D. Dayana do stworzenia koncepcji wydarzenia medialnego, która stała się następnie podstawą teoretyczną dla szeregu analiz i badań empirycznych prowadzonych przez m.in T. Liebes, E. Rothenbuhlera, czy też G. Weimanna. Rezultatem tych analiz jest propozycja rozbudowania typologii wydarzeń medialnych. Stąd też niniejsza praca prezentuje typologię uwzględniającą większą liczbę typów wydarzeń medialnych, niż wyliczano, oraz różne rodzaje relacji pomiędzy ich uczestnikami (mowa o organizatorach wydarzenia, dziennikarzach i odbiorcach przekazów). Typologia ta obejmuje łącznie sześć rodzajów wydarzeń medialnych: obok tradycyjnych, mających charakter integrujący, uwzględnione zostały tzw. destrukcyjne wydarzenia medialne (przymus, katastrofa, wojna). Jednocześnie praca podkreśla te aspekty nowej wersji koncepcji wydarzeń medialnych, które poddawane są krytyce.

The aim of this paper is to present and discuss theoretical background for media events studies that have been conducted since the 1980s. The paper collects all major perspectives and studies in order to provide a complete picture of a theoretical approach to research on the media events. First, the paper reviews concepts developed by E. Durkheim and so called neodurkheimists, including E. Rothenbuhler and W. Shils. These concepts provided the background and led to a deeper understanding and an explanation of symbolic dimensions of social relations, contemporary ceremonies, rituals (including political ones), and the role of the media in creating the social and political reality. One of Durkheim's fundamental concepts distinguishing sacrum and profanum provided the background for a concept of media events developed by E. Katz and D. Dayan. While the classic version of this concept included just three main types of the media events (conquest, coronation, and contest), the more recent one is extended and includes six types. Based on the empirical studies conducted by T. Liebes, E. Rothenbuhler, and G. Weimann (to name just some of the scholars), three more types have been added, namely: coercion, disaster, and war. They share a disruptive character (instead if integrative one) and they describe relations between the organizers of an event, media organizations, and the audience in a different manner than the classic version of the concept. For this reason, the idea of including them into a classic concept seems to be criticized by some scholars, including E. Rothenbuhler. Instead, he proposes that a concept of ritual communication as a broader frame for studies on media events should be used.