Restitution of Jewish property in a legal aspect in Europe, with particular emphasis on Poland and Krakow in 1945-2014

Restytucja mienia pożydowskiego w aspekcie prawnym w Europie ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Krakowa w latach 1945-2014W pracy omówiono restytucję mienia żydowskiego po zakończeniu II wojny światowej w Europie ze szczególnym zwróceniem uwagi jak proces ten był przeprowadzany w Polsce i to zarówno w latach tuż powojennych, jak i po roku 1989. Zostały w niej omówione mechanizmy wprowadzania przepisów wprowadzających ryzowanie mienia Żydów mieszkających na terenie III Rzeszy i na terenie Generalnego Gubernatorstwa, a w następnej kolejności przepisy umożliwiające zwrot zrabowanego majątku. Zwrócono również uwagę na niezgodne z prawem zjawiska jakie ujawniły się przy okazji zwrotu mienia żydowskiego. Opisane zostały mechanizmy wykorzystywane przy nielegalnym przejmowaniu tego majątku.Praca została ona podzielona na cztery zasadnicze części. W pierwszej przedstawiono przepisy prawa, na podstawie których przejmowano mienie żydowskie, wprowadzone w III Rzeszy, a później, po zajęciu Polski przez Niemców, w Generalnym Gubernatorstwie. Na podstawie tych norm powołano do życia jednostki administracyjne, które zajmowały się bezpośrednio tym zagadnieniem i wykształciły swoje metody pracy. Zaprezentowano również okoliczności, w jakich mienie żydowskie przeszło w ręce nieżydowskich współobywateli. Opisano także stosowane przez Żydów sposoby zachowania choćby części posiadanego majątku sposoby.Kolejno przedstawiono przepisy restytucyjne dotyczące mienia żydowskiego ustanowione jeszcze w trakcie lub tuż po II wojnie światowej w Europie Zachodniej i Wschodniej. Trzeci rozdział traktuje o przepisach dotyczących restytucji mienia wprowadzone w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i te ustanowionych po roku 1989 w III RP. Wreszcie zrelacjonowano konkretne przypadki realizacji działań zmierzających do zwracania mienia „pożydowskiego” w Krakowie, ale też sposoby nielegalnego przejmowania tego majątku. W pracy oparto się na materiałach znajdujących się w archiwach i bibliotekach w Polsce i zagranicą oraz aktach zamkniętych spraw sądowych dotyczących restytucji mienia żydowskiego. Wykorzystano również normy prawne odnoszące się do tematu opublikowane w dokumentach końcowych konferencji międzynarodowych i umów międzypaństwowych oraz w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim. Pomocne były również publikacje naukowe omawiające fragmentarycznie to zjawisko jak i artykuły prasowe w których zwrócono uwagę na nieprawidłowości jakie pojawiły się przy okazji zwrotu mienia żydowskiego. Praca prezentuje chronologię zjawiska i uznanych za podstawowe i kluczowe przepisów sankcjonujących zabór, a następnie zwrot mienia żydowskiego. Pokazuje również jak bardzo skomplikowany i wielopłaszczyznowy jest to proces.

Restitution of Jewish property in a legal aspect in Europe, with particular emphasis on Poland and Krakow in 1945-2014The thesis discusses the restitution of the Jewish property after the end of World War II in Europe, with particular focus on how this process was carried out in Poland both in the post-war years and after 1989. The mechanisms of introducing provisions introducing the property of Jews living in in the Third Reich and in the area of the General Government, followed by provisions allowing the return of stolen property. The thesis also discusses illegal occurrences that took place during the process of the return of Jewish property. Mechanisms used to illegally take over this property have been described.The work was divided into four main parts. The first one presents legal provisions on the basis which Jewish property was taken over, introduced in the Third Reich, and later, after Poland was taken over by the Germans, in the General Governorship. Based on these norms, administrative units were established which dealt directly with this issue and developed their methods of work. The circumstances in which Jewish property passed into the hands of non-Jewish fellow citizens were also presented. The methods used by Jews to preserve at least a part of their property were also described.Subsequently, restitution provisions regarding Jewish property established during or just after World War II in Western and Eastern Europe were presented. The third chapter deals with provisions regarding the restitution of property introduced in the Polish People's Republic and those established after 1989 in the Third Republic of Poland. Finally, specific cases of the implementation of actions aimed at returning "Jewish property" in Krakow were also reported, as well as the methods of illegally taking over this property.The work was based on materials found in archives and libraries in Poland and abroad, as well as in closed court cases regarding the restitution of Jewish property. Legal norms relating to the subject published in the final documents of international conferences and interstate agreements as well as in the Dziennik Ustaw and Monitor Polski have also been used. Also helpful were scientific publications partially discussing this phenomenon, as well as press articles in which attention was paid to irregularities that occurred while returning Jewish property. The work presents a chronology of the phenomenon and recognizes the basic and key provisions sanctioning the annexation, and then the return of Jewish property. It also shows how complicated and multifaceted this the process is.