Dlaczego Polska nie wdrożyła dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza atmosferycznego i w sprawie czystszego powietrza dla Europy

Celem niniejszej rozprawy jest zbadanie procesu wdrażania Dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza atmosferycznego i w sprawie czystszego powietrza dla Europy w Polsce, zidentyfikowanie przyczyn, dla których Polska napotkała problemy związane z brakiem zgodności, a także określenie istotnych barier wewnętrznych i czynników stymulujących zmianę polityki. Analiza studium przypadku rekonstruuje sposób, w jaki dyrektywa 2008/50/WE została wdrożona do chwili obecnej oraz konsekwencje dla stanowiska Polski w sprawie nowych polityk środowiskowych UE. Polska nieprawidłowo transponowała do prawa krajowego trzy artykuły Dyrektywy 2008/50/WE, zgodnie z opinią wyrażoną przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) po wszczęciu przez Komisję Europejską postępowania w sprawie naruszenia zobowiązań zawartych w Dyrektywie 2008/50/WE. Przyjęta metodologia obejmuje połączenie analizy jakościowej, przeglądu literatury, podejścia opartego na orzecznictwie oraz analizy historycznej. Podejście teoretyczne europeizacji ma na celu uwzględnienie głównych aspektów wielopoziomowego zarządzania i studiów nad polityką publiczną. Rekonstrukcja historyczna polskiego tła pozwoliła na prześledzenie nieodłącznych cech odziedziczonych z przeszłości. Studia nad poszerzeniem Unii Europejskiej dostarczają wglądu w europeizację krajów Europy Środkowo-Wschodniej, ich tło przed poszerzeniem oraz przyjęcie prawodawstwa europejskiego. W literaturze przedmiotu podkreśla się przede wszystkim dopasowanie/niedopasowanie, jakie Polska posiadała w momencie rozszerzenia, biorąc pod uwagę gospodarcze i społeczne dziedzictwo komunizmu, zależność od węgla oraz acquis communautaire, do którego należało się dostosować. W analizie przedstawiono trzy grupy interesariuszy: główni aktorzy polityczni, oraz kluczowe postaci z sektora energetycznego, lokalnego oraz publicznego. Ich klasyfikacja opiera się na określeniu poziomu władzy, jaką posiadają, aby wpływać na politykę. Ponadto, aktorzy posiadający największą władzę będą tymi, którzy mogą narzucić swoje preferencje innym aktorom i w ten sposób zrealizować swoje preferencje polityczne.

This thesis aims to investigate the implementation of the Directive 2008/50/EC on Ambient Air Quality and Cleaner Air for Europe in Poland, identifying the reasons why Poland has encountered non-compliance problems and also identifying relevant internal barriers and drivers for policy change. The case-study analysis reconstructs how the Directive 2008/50/EC has been implemented to date and the consequences for Poland's positions on new EU environmental policies. Poland has wrongly transposed three articles of the Directive 2008/50/EC into its national law, as it stated the opinion expressed by the European Court of Justice (ECJ) after the European Commission launched an infringement procedure for violations of the obligations contained in the Directive 2008/50/EC. The methodology adopted includes a mix of qualitative analysis, literature review, case-law approach, and historical analysis. The theoretical approach of Europeanization aims to consider the main aspects of multi-level governance and public policy studies. The historical reconstruction of the Polish background allowed tracing the inherent characteristics inherited from the past. Studies on enlargement provide insights into the Europeanisation of CEE countries, their pre-enlargement background, and European legislation adoption. The literature emphasizes primarily the fit/misfit that Poland had at the time of enlargement, considering the economic and social legacy of communism, reliance on coal, and the acquis communautaire to comply. The analysis presents three groups of stakeholders: main political actors, actors in the energy sector, and local and public actors. Their classification is based on the identification of the level of power they hold to influence policies. Furthermore, the actors with the most power will be the ones who can impose their preferences on those of other actors and thus realize their policy preferences.