Morphology and Functions of Istanbul City Centre - A Case Study of Sultanahmet and Cankurtaran Nieghbourhoods

The author's aim was to show considerable scope of morphology and functions of the small area within the great city and, simultaneously, in spite of important political, economic and social changes, a durability of its primordial urban pattern, the most stable element of the urban fabric.Two chosen districts of Istanbul, Sultanahmet and Cankurtaran, are unique. Their urban development can be dated back over 2000 years, and thus there are many remnants of the past: well-preserved and monumental historic buildings and the general spatial pattern. Due to this long, often dramatic history, successive cultural strata were accumulated there, being a result of work and life of successive generations. Those changes were of both, revolution and evolution character, caused by the invasions and implementations of new regimes. The central part of the hill, traditionally referred to as the 'First Hill', even now resembles Roman and Byzantine urban patterns, with the residential zone being typical for the traditional Ottoman city. The Topkapi Palace is a unique structure of its own.The First Hill was always the heart of the city (called Byzantion, later on Constantinople and nowadays Istanbul), being a capital of three great empires. Its imperial character is seen through the scale of urban solutions, monumental buildings and art. When administrative functions were withdrawn from this area and former palaces became museums, a mass tourism appeared, subordinating all remaining functions of Sultanahmet and Cankurtaran.The main problems of those two districts are how to reconcile the necessity of cultural heritage and traditional urban pattern protection with growing pressure from tourism development. This is the task for local authorities and local community alike. The tourism will remain, no doubt, the main function of this area in the future. But the most important thing is to ensure sustainable, well-balanced development, in accordance with the local context, the needs of local population and the exigency of preservation of the unique historical and urban character of those districts. If not, their value will perish.

Celem niniejszego opracowania jest pokazanie jak ogromne zmiany mogą zajść na tak niewielkim obszarze w obrębie miasta, jak bardzo może się zmienić jego forma oraz jego funkcje, a z drugiej strony jak bardzo, pomimo ogromnych zmian politycznych, gospodarczych i społecznych, powielać on będzie pierwotny układ urbanistyczny, stanowiący najbardziej trwały element tkanki miejskiej.Dzielnice Sultanahmet i Cankurtaran są wyjątkowe pod wieloma względami. Historia ich rozwoju urbanistycznego sięga ponad 2000 lat są więc pełne reliktów przeszłości – są nimi zarówno świetnie zachowane i monumentalne zabytki, jak i sam układ przestrzenny. W związku z burzliwą historią w miejscu tym przez lata nawarstwiały się wytwory kultury miejskiej kolejnych społeczeństw. Wraz ze zmianami zachodzącymi w tych społeczeństwach zmieniało się samo miasto, przy czym bez znaczenia jest czy były to zwykła ewolucja społeczeństwa, czy zmiany nagłe (w przypadku zdobycia miasta siłą i wprowadzenia nowych rządów). Część centralna pierwszego wzgórza fantastycznie pokazuje starożytny (rzymski i bizantyjski) układ urbanistyczny, część mieszkalna zachowała unikatowe cechy tradycyjnego miasta osmańskiego. Ewenementem samym w sobie jest ogromny kompleks pałacowy Topkapı. Pierwsze wzgórze zawsze było sercem miasta i jednocześnie sercem następujących po sobie imperiów. Dlatego właśnie posiada imponujący, imperialny charakter – widać go zarówno w śmiałych założeniach urbanistycznych, monumentalnych budowlach oraz dziełach sztuki, które tam powstały. Wraz z wycofaniem najważniejszych funkcji administracji państwowej i przekształceniem głównych zabytków w muzea, dla pierwszego wzgórza rozpoczęła się era turystyki masowej, która zdominowała wszystkie inne funkcje. Pogodzenie konieczności ochrony zabytków i historycznego układu przestrzennego oraz zwiększania jakości życia mieszkańców z coraz silniejszą presją, jaką wywiera na ten obszar rozwój turystyki masowej, nie jest sprawą łatwą. Jest to jednak największe wyzwanie stojące przed władzami lokalnymi oraz przed samymi mieszkańcami mahalle. Turystyka dalej będzie (i powinna) odgrywać ogromną rolę na obszarze pierwszego wzgórza. Rozwój oparty o turystykę musi jednak być wyważony, silnie osadzony w kontekście lokalnym i respektujący unikatową historię i charakter tego miejsca. Inaczej charakter ten zostanie bezpowrotnie utracony.