Metamorfoza Małżeństwa: Odkrywanie Zmieniającej się Dynamiki Małżeństwa w Polsce, Łączącej Tradycyjne i Nowoczesne Perspektywy w Społecznej Tkaninie Zmian

Małżeństwo od dawna było ważnym elementem stabilności społecznej i tożsamości kulturowej w Polsce. Historycznie instytucja ta była mocno związana z tradycjami religijnymi, wzmacnianymi przez Kościół Katolicki, kładącymi nacisk na rodzinę, role płciowe i sakramentalny charakter małżeństwa. Praca "Metamorfoza Małżeństwa: Odkrywanie Zmieniającej się Dynamiki Małżeństwa w Polsce" bada zmiany w zwyczajach małżeńskich i analizuje, jak odzwierciedlają one szersze przemiany społeczne. Omawia przejście od tradycyjnych małżeństw aranżowanych, opartych na interesach rodzinnych, do związków opartych na indywidualnych wyborach i emocjonalnym spełnieniu. Analizuje również, jak zmieniły się role płci w małżeństwie i wskazuje na rosnącą popularność alternatyw takich jak wspólne życie bez ślubu i związki partnerskie.W pracy zastosowano trzy główne teorie: teorię postmodernizmu, teorię ról płciowych i teorię wymiany społecznej. Teoria postmodernizmu tłumaczy wzrost indywidualizmu w związkach, teoria ról płciowych ukazuje zmiany w hierarchii ról, a teoria wymiany społecznej bada nowoczesne związki oparte na wzajemnych korzyściach i emocjonalnym spełnieniu, a nie sztywnych oczekiwaniach społecznych.Dawniej małżeństwo w Polsce nie opierało się na miłości, lecz na interesach ekonomicznych i społecznych. Role płci były jasno określone: mężczyzna zapewniał utrzymanie, a kobieta dbała o dom. Jednak XX wiek przyniósł duże zmiany społeczne. Urbanizacja, industrializacja i wpływ zachodnich ideałów zaczęły zmieniać strukturę małżeństwa. Ludzie zyskali większą swobodę w wyborze partnerów, a wzrost liczby kobiet na rynku pracy podważył tradycyjne role płciowe. Reformy prawne, takie jak wprowadzenie ślubów cywilnych i uznanie praw kobiet, dodatkowo osłabiły tradycyjne normy.Rządy komunistyczne w Polsce także promowały równość płci, zachęcając kobiety do pracy i wspierając model dwu-zarobkowych gospodarstw. Jednak niektóre działania państwa wywoływały napięcia, gdyż były odbierane jako ingerencja w życie rodzinne. Po upadku komunizmu w 1989 roku i przejściu do demokracji małżeństwo w Polsce ponownie się zmieniło. Wolności demokratyczne przyniosły większą autonomię w związkach, a teorie Jürgena Habermasa i Anthony'ego Giddensa tłumaczą, jak normy społeczne zaczęły promować osobiste spełnienie i równość w relacjach.Globalizacja miała również duży wpływ na małżeństwo w Polsce, wprowadzając nowe idee o miłości i partnerstwie, głównie przez zachodnie media. Wpływy te promują romantyczną miłość, równość i osobiste szczęście. Edukacja także odegrała ważną rolę w zmianie ról płci w małżeństwie, gdy coraz więcej kobiet zdobywa wykształcenie i podejmuje pracę zawodową, co prowadzi do bardziej partnerskich relacji.W miastach zmiany te są bardziej widoczne, z rosnącą akceptacją dla wspólnego życia bez ślubu, związków partnerskich i związków jednopłciowych. Rośnie także liczba rozwodów, zwłaszcza wśród młodszych pokoleń, które coraz częściej akceptują rozwód jako rozwiązanie problemów w związku. Jednak w wielu obszarach wiejskich tradycyjne spojrzenie na małżeństwo wciąż trwa, a Kościół Katolicki nadal odgrywa dużą rolę, postrzegając małżeństwo jako obowiązek religijny i kulturowy.Praca pokazuje, jak małżeństwo w Polsce przekształciło się z instytucji tradycyjnej w bardziej elastyczny związek, oparty na współczesnych wartościach równości i emocjonalnego spełnienia. Tę przemianę widać w szerszych zmianach społecznych, pod wpływem globalizacji, edukacji i mediów, jak również w ciągłym napięciu między tradycją a nowoczesnością.

Marriage has long played a central role in Polish society, deeply intertwined with religious traditions and the teachings of the Roman Catholic Church. Historically, marriage in Poland emphasized family structure, traditional gender roles, and the sacramental nature of unions. This thesis, "Metamorphosing Matrimony: Unveiling the Shifting Dynamics of Marriage in Poland," explores the evolution of marital customs and behaviors, reflecting broader societal transformations. It examines the shift from arranged marriages based on familial interests to modern unions prioritizing individual choice and emotional satisfaction. The study also analyzes the redefinition of gender roles and the rise of alternatives such as cohabitation and civil partnerships, reshaping both the perception of marriage and relationship structures in Poland.The thesis utilizes three theoretical frameworks: postmodern theory, gender role theory, and social exchange theory. Postmodern theory explains the growing individualism in relationships, while gender role theory explores the shift toward equality, particularly as more women enter the workforce. Social exchange theory focuses on modern relationships built on mutual benefits and emotional fulfillment, moving away from rigid societal expectations.Traditionally, marriage in Poland was centered on economic stability and social standing rather than love or emotional satisfaction. Gender roles were strictly defined, with men as breadwinners and women managing the household. However, the 20th century brought significant societal changes. Urbanization, industrialization, and the influence of Western ideals reshaped marriage norms, giving individuals greater autonomy in partner selection. Legal reforms, such as the establishment of civil marriages and recognition of women’s rights, further challenged traditional norms and lessened the Church's control over marriage.The Communist regime also promoted gender equality by encouraging women to join the workforce and advocating for dual-income households. Yet, state interference in family matters occasionally caused tension. After the fall of communism in 1989, Poland’s shift toward democracy and a market economy led to further changes. Democratic freedoms encouraged greater individual autonomy in personal relationships, with theories like Jürgen Habermas’s communicative action and Anthony Giddens’s reflexive modernization explaining how societal norms and expectations shifted toward personal fulfillment and equality.Globalization has also influenced marriage in Poland, mainly through Western media, introducing new ideas about love, partnership, and family dynamics. These global influences have popularized romantic love, equality, and personal happiness. Education has played a critical role in reshaping gender roles within marriage, as more women pursue higher education and careers. This leads to more egalitarian partnerships where both partners share domestic and financial responsibilities.These changes are more evident in urban areas, with growing acceptance of cohabitation, civil partnerships, and same-sex unions. Divorce rates have also risen, with younger generations increasingly viewing divorce as an acceptable response to an unsatisfactory marriage. However, traditional views on marriage persist in rural areas, where the Catholic Church remains influential, and marriage continues to be seen as a religious and cultural duty.This thesis demonstrates how marriage in Poland has transformed from a traditional institution governed by religious and cultural expectations into a more flexible, personalized partnership shaped by modern values of equality and emotional fulfilment. The tension between tradition and modernity shapes marriage in Poland, reflecting the ongoing integration of global ideals and cultural heritage.