Plant and animal pigments influencing economic sectors

W pracy zostały ukazane najważniejsze sektory gospodarcze wykorzystujące barwniki roślinne i zwierzęce w przeszłości oraz obecnie. Opisano znaczenie wybranych grup barwników roślinnych: antocyjanów, betalain, chlorofili oraz karotenoidów. Dokonano także syntezy informacji na temat roślin barwnikodajnych: alkanny barwierskiej Alkanna tinctoria (L.) Tausch, arnoty właściwej Bixa orellana L., dębu barwierskiego Quercus velutina Lam., indygowca barwierskiego Indigofera tinctoria L., krokosza barwierskiego Carthamus tinctorius L., lawsonii bezbronnej Lawsonia inermis L., manga indyjskiego Mangifera indica L., marzany barwierskiej Rubia tinctorum L., modrzejca kampechiańskiego Haematoxylum campechianum L., orselki barwierskiej Roccela tinctoria DC., ostryżu długiego Curcuma longa L., prawoślazu wysokiego Althaea rosea (L.) Cav., rezedy żółtawej Reseda luteola L., szafranu uprawnego Crocus sativus L., urzetu barwierskiego Isatis tinctoria L. Podsumowano również dotychczasową wiedzę na temat najważniejszych gospodarczo gatunków, rodzin i rzędów zwierząt bezkręgowych: czerwca polskiego Porphyrophora polonica (L.), czerwca armeńskiego P. hamelii Brandt, czerwca lakowego Kerria lacca Kerr, kermesa śródziemnomorskiego Kermes vermilio Planchon, koszenili meksykańskiej Coccus cacti Auct., mątw Sepioidea, rozkolcowatych Muricidae. Dodatkowo opracowano rozdział o wykorzystaniu barwnika pochodzącego od zwierząt rzeźnych.

The work concerns the most important economic sectors using plant and animal pigments presently and in the past. The relevance of chosen plant pigment groups such as anthocyanins, betanin, chlorophils and carotenoids was described. Information about pigment supplying plants was synthesized: Alkanna tinctoria (L.) Tausch, Bixa orellana L., Quercus velutina Lam., Indigofera tinctoria L., Carthamus tinctorius L., Lawsonia inermis L., Mangifera indica L., Rubia tinctorum L., Haematoxylum campechianum L., Roccela tinctoria DC., Curcuma longa L., Althaea rosea (L.) Cav., Reseda luteola L., Crocus sativus L., Isatis tinctoria L. The work summarizes also the knowledge on animals such as Porphyrophora polonica (L.), P. hamelii Brandt, Kerria lacca Kerr, Kermes vermilio Planchon, Coccus cacti Auct., Sepioidea, Muricidae which are the most important ones from the economic point of view.