Praelectiones politicae

Bibliogr. s. LXVI-LIX. Autor tekstu źródłowego: Zacharias Modzelewski. Wydanie krytyczne przygotowali: Matas Grubliauskas, Steffen Huber, Hanna Szabelska, Anna Treter. Kierowanie zespołem: Steffen Huber. Finasowanie: program Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2018-2024, nr projektu 31H 17 0438 84. Polonica philosophica orientalia. Filozofia w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. i historiografia filozofii w Polsce, Litwie, Białorusi i Ukrainie

Zagadnienia polityczne, a szczególnie teoria ustroju Rzeczypospolitej, incydentalnie pojawiały się na wykładach uniwersyteckich w Wilnie już na przełomie XVI i XVII w. Choć były to krótkie wzmianki, świadczyły o bieżącej recepcji zachodniej myśli politycznej i żywym zainteresowaniu wykładających sprawami kraju. Od 1677 r. profesorowie nowo powołanej Katedry Etyki mieli obowiązek prowadzenia corocznych wykładów obszarowych O polityce (Praelectiones politicae). W zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego zachowały się rękopisy z lat 1688-1692, które tutaj po raz pierwszy udostępniamy. Spośród wykładowców tego okresu Zacharias Modzelewski wykazywał się najbardziej systematycznym podejściem i największą precyzją terminologiczną. Najważniejszą kwestią poruszoną w zachowanym do dziś fragmencie jego wykładów jest władza monarsza w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jej fundamenty ustrojowe i problemy praktyczne, związane np. z wolną elekcją monarchy.

Political issues, especially the theory of the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, appeared in university lectures in Vilnius as early as the turn of the 16th and 17th centuries. Although these mentions were brief, they testified to the continuing reception of Western political thought and the lecturers’ keen interest in national affairs. From 1677, professors in the newly established Department of Ethics were required to give annual lectures on politics (Praelectiones politicae). Manuscripts from 1688-1692 have survived in the collection of Vilnius University Library and are made available here for the first time. Among the lecturers of this period, Zacharias Modzelewski showed the most systematic approach and the greatest terminological precision. The main theme of the fragments of his lectures, which have survived to the present day, is the monarchical power in the Polish-Lithuanian Commonwealth, its systemic foundations and practical problems related, for example, to the free election of the monarch.