Polish European Policy, 2005-2007

Tematem pracy jest polska polityka europejska w latach 2005-2007. Autor na wstępie kreśli drogę Polski do UE, polityczne tło akcesji oraz wyborów parlamentarnych i prezydenckich z 2005 r., ze szczególnym uwzględnieniem historii Prawa i Sprawiedliwości. Następie przedstawia wizję polityki europejskiej Prawa i Sprawiedliwości formułowaną przed zwycięskimi wyborami parlamentarnymi w 2005 r. Składały się na nią postulaty prowadzenia asertywnej polityki, kładącej nacisk na suwerenność i interes państwa, przy jednoczesnym silnym czerpaniu ze społecznej nauki Kościoła. Akcentowano także solidarność, jako wartość, na podstawie której powinna opierać się integracja europejska. Na zasadniczą część pracy składa się analiza stosunku Polski wobec najważniejszych aspektów uczestnictwa w procesie integracyjnym w okresie rządów K. Marcinkiewicza i J. Kaczyńskiego: reformy ustrojowej UE zakończonej podpisaniem Traktatu Lizbońskiego, modelu społeczno-gospodarczego UE, polityki energetycznej, Europejskiej Polityki Sąsiedztwa oraz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Ujawnia ona z jednej strony dużą niespójność prowadzonej polityki, wynikającej z ambiwalentnego stosunku wobec UE, a z drugiej - w sferze praktyki działania - liczne słabości, których źródeł należy szukać w niezrozumieniu funkcjonowania UE. W aspektach takich jak zarządzanie funduszami unijnymi czy dalsze rozszerzenia w latach 2005-2007 naciskała na solidarność i wspólnotowość. Z kolei w kwestii reformy instytucjonalnej czy unii walutowej wyraźnie akcentowano narodowy interes, co nie spotykało się ogólnie rzecz ujmując z akceptacją ze strony unijnych partnerów. W zakończeniu podjęta zostaje próba wyciągnięcia kilku wniosków o charakterze ogólnym. Na prowadzenie takiej, a nie innej polityki europejskiej z jednej strony wpływały czynniki wewnętrzne (program partii, konieczność złagodzenia stanowisko w obliczu przyjęcia na siebie odpowiedzialności za rządzenie) jak i zewnętrzne (postrzeganie środowiska europejskiego i międzynarodowego, brak doświadczenia na arenie UE). Jednocześnie eurosceptyczni koalicjanci (Liga Polskich Rodzin i Samoobrona) nie mieli żadnego wpływu na realizowaną politykę. Po drugie, mówienie o całkowitym zerwaniem z dotychczasowym konsensusem dotyczącym wizji udziału Polski w strukturach unijnych jest dużym uogólnieniem akcentującym przede wszystkim politykę medialną oraz metody działania. Należy bowiem pamiętać, że w niektórych obszarach Prawo i Sprawiedliwość kontynuowało politykę europejską poprzednich ekip, bądź mogło liczyć na wsparcie opozycji. Po trzecie, politykę europejską prowadzoną przez rządy Prawa i Sprawiedliwości należy traktować w kategorii ciekawego eksperymentu politycznego, będącego jednak próbą zmiany dotychczasowej strategii w UE. Niektóre słabości tej polityki wynikały z konkretnej wizji zaproponowanej przez Prawo i Sprawiedliwość, ale inne - z niedoświadczenia i słabości krajowego dyskursu europejskiego. W konkluzji autor podkreśla brak szerszej debaty na temat roli Polski w UE; zwraca uwagę na nieuchronność głębokiego podziału, dotyczącego polskiej polityki zagranicznej i europejskiej oraz podkreśla słabości wynikające z lubującego się w wizjach i ogółach polskiego dyskursu politycznego.

The topic of the thesis is the Polish european policy in 2005-2007. At the beginning the author presents Polish road to EU membership and political landscape of parliamentary and presidential elections in 2005 with a special emphasis on a history of political party Law and Justice. Afterwards he analyses the european platform of the party till 2005. It consisted of several ideas: national interest, sovereignty, Christian values, eurorealism and solidarity. The last ones a value which was supposed to be the basis of the EU. The most important part of the thesis is the analysis of the european policy of governments led by J. Kaczynski and K. Marcinkiewicz, namely: institutional reform of EU, social and economic EU policies, European Neighbourhood Policy and Common Defense and Security Policy. The period 2005-2007 was characterised by ambiguous attitude of the ruling party towards EU. It was caused not only by the political agenda of Law and Justice but also lack of experience and misperception of EU. In areas like cohesion policy or further enlargement of EU Law and Justice insisted on solidarity and european spirit. On the other hand, discussions regarding institutional reform or monetary union revealed deep mistrust of Law and Justice towards EU, what led to disapproval of partners in EU. At the end of the thesis, author tries to draw some general conclusions. Firstly, the european policies of governments formed by Law and Justice were the result of several factors: platform, the necessity of taking responsibility for public affairs (resulting in softening the pre-election stance), lack of experience and specific perception of foreign affairs and EU. Secondly, the opinion that period 2005-2007 was a revolution in comparison with previous years stems from the point of view which overrates the importance of PR. Of course it was without any doubts an attempt of radical change of previous Polish european policy. In that sense we may consider this policy as an interesting experiment, but one must remember that there were areas where Law and Justice could count on support of the opposition or simply continued the policies of previous governments. The other interesting fact is that eurosceptical coalition partners (Self-Defense and League of Polish Families) had no significant impact on european policy of the government. Some failures of european policy realised by Law and Justice were results of political philosophy of the party (though incoherent), but others were caused by the general weaknesses of policy-making and european debate in Poland. Finally, author emphasises the inevitability of deep political divisions concerning the european and foreign policy of Poland and weakness of the Polish political discourse, which concentrates on abstract visions and ignores the practical aspect of policy-making.