Final year descriptive assessment in early school education - assumptions and educational reality

Niniejsza praca przedstawia praktykę stosowania końcoworocznej oceny opisowej w klasach I - III szkoły podstawowej przez nauczycieli. Głównym celem było poznanie założeń oceny opisowej oraz jej funkcjonowania w polskiej rzeczywistości edukacyjnej. Punktem wyjścia do rozważań stało się przedstawienie podstawowych definicji, rodzajów oraz funkcji kontroli i oceny w edukacji, charakterystyka wewnątrzszkolnego i zewnątrzszkolnego systemu oceniania oraz omówienie pułapek psychologicznych, które mogą zakłócać prawidłowe funkcjonowanie omawianych procesów. Następnie kontrola i ocena zostały opisane w świetle trzech ideologii pedagogicznych: romantycznej, transmisji kulturowej i progresywnej, prezentujących zupełnie odmiennie podejścia do tych zagadnień. Część teoretyczna pracy kończy się przedstawieniem źródeł końcoworocznej oceny opisowej, prawnych aspektów jej funkcjonowania, a także jej struktury oraz funkcji jakie pełni w polskiej szkole. Dalsza część pracy przedstawia analizę i interpretację wyników badań przeprowadzonych techniką ankiety wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej oraz analizy ocen opisowych na świadectwach szkolnych uczniów z klas I – III szkoły podstawowej.

This paper presents the practice of using final year descriptive assessments in grades I - III by teachers. The main goal is to learn about the assumptions of descriptive assessment and its functioning in the Polish educational reality. The starting point for considerations is the presentation of basic definitions, types and functions of control and assessment in education, the characteristics of internal and external school grading system and a discussion of psychological pitfalls that may interfere with the proper functioning of these processes. Then control and assessment are described in the light of three pedagogical ideologies: romantic, cultural transmission and progressive, presenting completely different approaches to these issues. The theoretical part of the paper ends with a presentation of the sources of the final descriptive assessment, the legal aspects of its functioning, as well as the structure and functions it performs in the Polish school. The next part of the paper presents an analysis and interpretation of the results of research carried out by means of a questionnaire among teachers of early school education and an analysis of descriptive assessments on school reports of students from grades 1-3 of primary school.