Funkcje leksemu "denn"

The Functions of The Lexeme "denn"

Ta praca licencjacka jest poświęcona funkcjom leksemu "denn" w języku niemieckim. Składa się ona z części teoretycznej oraz części praktycznej. Część teoretyczna obejmuje trzy rozdziały. Pierwszy rozdział przedstawia krótko etymologię słowa oraz rozwój jego formy, znaczenia i funkcji. W drugim rozdziale opisano klasyfikację leksemu "denn" według Gramatyki Duden oraz porównano tę klasyfikację z innymi. Przybliżono także procesy homonimii i gramatykalizacji leksemu "denn". W trzecim i najobszerniejszym rozdziale scharakteryzowano funkcje "denn". Pierwszy podrozdział nakreśla zastosowanie "denn" jako spójnika współrzędności, przedstawia krótko porównanie spójników wynikowych: "denn", "da" oraz "weil" i prezentuje spójniki złożone, których częścią jest opisywany leksem. W podrozdziale drugim zaprezentowano funkcje partykuły "denn" w różnych typach zdań. Trzeci podrozdział przybliża dialektalne użycie "denn" jako przysłówka. Część praktyczna to analiza korpusu, który stanowi powieść Evelyn Sanders "Geht das denn schon wieder los?". Wyniki analizy empirycznej zostały zestawione w tabeli. Na końcu pracy znajdują się wyciągnięte na podstawie części teoretycznej oraz analizy empirycznej wnioski.

The major objective of the bachelor’s thesis “The Functions of the Lexeme Denn” is to investigate the role which the lexeme "denn" fills in German. The paper comprises theoretical and empirical parts. The theoretical part consists of three chapters. The first one describes briefly the origins of "denn" and the evolution of its meaning and functions in different periods of German over the course of time. The second chapter is devoted to presenting the classification of "denn" according to the Duden and pointing out the differences between this and other classifications. This chapter explains also the phenomenon of homonymy concerning the lexeme "denn" and provides an overview of the process of its grammaticalization. The third and final chapter of this thesis is subdivided into three parts and focuses on syntactical functions of "denn" as a connective, a particle, and an adverb. The first subsection deals with causal conjunction "denn", the differences between three major German causal connectives, which are "denn", "weil" and "da" and three connective expressions, a part of which "denn" constitutes or which it replaces. The last subsection looks into the regional usage of "denn" as an equivalent of the temporal adverb "dann". The empirical part of the paper is the analysis of the syntactical functions of the twenty-nine lexemes "denn" appearing in the selected fragments of the novel "Geht das denn schon wieder los?" by Evelyn Sanders. The conclusions were drawn at the end of the thesis.

Diese Arbeit wird dem Lexem "denn" gewidmet. Sie wird in drei Kapiteln eingeteilt. Die Etymologie und die Entwicklung des Gebrauchs von "denn" im Laufe der Geschichte werden in dem ersten Kapitel umrissen. Sie werden nur allgemein beschrieben, damit man die Klassifizierung von "denn" im heutigen Deutschen besser verstehen und begründen kann. Das zweite Kapitel wird der Klassifizierung von "denn" nach der Grammatik von Duden und ihrem Vergleich mit anderen Klassifizierungen gewidmet. Man stellt in diesem Kapitel auch die Prozesse, die dieses Lexem betreffen, und zwar Homonymie und Grammatikalisierung. In dem letzten und umfangreichsten Kapitel werden die syntaktischen Funktionen von "denn" dargestellt, die dieses Lexem als Konnektor, Partikel und Adverb erfüllt. In dem ersten Unterkapitel beschäftig man sich mit der Beschreibung der kausalen koordinierenden Konjunktion "denn" wie auch der kausalen subordinierenden Konjunktionen "weil" und "da". Es werden auch die weiteren Funktionen von "denn" als Konnektor eingegangen, die es als Teil der zusammengesetzten Konnektoren "es sei denn", "geschweige denn" hat. Man erwähnt auch die veraltete Verwendungsmöglichkeit von "denn" als Synonym zu ausgenommen, wenn. In dem zweiten Unterkapitel stellt man die Partikel "denn" dar, untersucht in welchen Satzarten sie verwendet werden kann und wie sie die Aussage eines Satzes modifiziert. Das dritte Unterkapitel befasst sich mit dem regionalen Gebrauch von "denn" als Variante des Adverbs "dann".Der praktische Teil ist der letzte Teil der vorliegenden Arbeit, in dem die am meisten vorkommenden syntaktischen Funktionen des Lexems "denn" am Beispiel eines Textes präsentiert wurden. Am Ende findet man die aus der durchgeführten Untersuchung der Funktionen von "denn" gezogenen Schlussfolgerungen.