Native and European contexts in the novel by Ilf and Petrov "Twelve chairs"

Praca poświęcona powieści Dwanaście krzeseł składa się z trzech głównych części, które odpowiadają rozpoznanym w niej tak rodzimym, jak europejskim kontekstom. W pierwszym z rozdziałów, zatytułowanym „Dwanaście krzeseł” jako przykład współczesnej literatury łotrzykowskiej, rekonstruuję źródła gatunku powieści pikarejskiej, zarysowuję poruszane w niej problemy i staram się usytuować dzieło dwudziestowiecznych autorów, Ilfa i Pietrowa, w odniesieniu do zebranych materiałów. Rozdział drugi, „Dwanaście krzeseł” w dialogu z Tołstojem i Dostojewskim, jest poświęcony występującym w powieści nawiązaniom do twórczości wielkich rosyjskich pisarzy, Lwa Tołstoja i Fiodora Dostojewskiego. Mowa tu o dialogu Dwunastu krzeseł z Ojcem Sergiuszem Tołstoja oraz Sobowtórem Dostojewskiego. Rozdział trzeci, „Dwanaście krzeseł” jako opowieść o królu i błaźnie, dotyczy znanego i często wykorzystywanego w literaturze zachodnioeuropejskiej motywu króla oraz błazna. Za literacki wzór przedstawienia tego motywu i zestawienia go z analizowanym utworem posłużył tutaj dramat Williama Szekspira, Król Lear. Celem pracy jest zaproponowanie interpretacji Dwunastu krzeseł przez pryzmat i ze szczególnym uwzględnieniem odnalezionych w powieści kontekstów oraz nawiązań tak rosyjskich, jak i obcych, a także udowodnienie tego , że utwór Ilfa i Pietrowa bierze udział w intertekstualnej „grze” – wchodzi w dialog z twórczością innych, wcześniejszych pisarzy, zarówno z czysto rosyjskiego, jak i szerszego, europejskiego kręgu kulturowego. Tym samym dzieło kooperacji autorów jest nierozerwalną częścią rosyjskiego dziedzictwa literackiego i zajmuje w tej przestrzeni osobne, tylko sobie właściwe miejsce.

The work devoted to the novel Twelve Chairs consists of three main parts, which correspond to its native and European contexts. In the first chapter, entitled "Twelve Chairs" as an example of contemporary rogue literature, I reconstruct the sources of the picaresque genre, outline the problems raised in it and try to situate the work of twentieth-century authors, Ilf and Petrov, in relation to the collected materials. The second chapter, "Twelve Chairs" in a dialogue with Tolstoy and Dostoyevsky, is devoted to references in the novel to the works of great Russian writers, Leo Tolstoy and Fyodor Dostoyevsky: the dialogue of the Twelve Chairs with "Father Sergius" ofTolstoy and "The Double" of Dostoevsky. The third chapter, "Twelve Chairs" as a story about a king and a fool, deals with the theme of the king and the jester, known and often used in Western European literature. William Shakespeare's drama King Lear served as a literary model for presenting this motif and juxtaposing it with the analyzed work.The aim of the work is to propose the interpretation of The Twelve Chairs through the prism and with particular emphasis on the contexts and references both Russian and foreign found in the novel, as well as proving that the work of Ilf and Petrov takes part in an intertextual "game" - enters into a dialogue with the works of others , earlier writers, both from purely Russian and the wider European cultural circle. Thus, the work of the authors' cooperation is an inseparable part of the Russian literary heritage and occupies its own separate place in this space.