Zagadnienie reparacji wojennych w polsko-niemieckich relacjach po II wojnie światowej

Celem artykułu jest analiza problemu reparacji wojennych w relacjach polsko-niemieckich po II wojnie światowej. Uwzględniono przy tym kilka istotnych czynników. Przede wszystkim praca koncentruje się na kwestii, czy rząd polski w dalszym ciągu jest uprawniony do tego, by żądać odszkodowań wojennych od Niemiec, jako że od najkrwawszego konfliktu w historii, jakim była II wojna światowa, minęło już 80 lat. W pierwszej części pracy badania oparte są na definicji oraz podstawie prawnej reparacji wojennych. Dokładnej analizie poddane są również elementy składające się na koncepcję odpowiedzialności państwa. Z kolei niemieckie reparacje analizowane są w świetle międzynarodowych aktów prawnych, takich jak umowa poczdamska, umowa paryska o reparacjach wojennych czy układy podpisane w ramach pokoju paryskiego. Przegląd tych dokumentów pokazuje, iż Wielka Trójka zastosowała delikatne podejście w sprawie oszacowania niemieckiej odpowiedzialności za straty wojenne. Artykuł wzbogacony jest o uzasadnienie polskich żądań tyczących się reparacji wojennych. Autorka potwierdza swoje poglądy w oparciu między innymi o ustalenia, jakie zostały poczynione podczas konferencji jałtańskiej w 1945 roku, a także poprzez przywołanie analizy danych, praktyki państwowej odnoszącej się do reparacji wojennych oraz znaczenia działań podjętych przez rząd polski. Wreszcie, praca opisuje to, co zostało do tej pory poczynione pod względem reparacji wojennych przez obydwa państwa, a także ich stanowiska w tej sprawie. Mimo iż pojawiło się wiele inicjatyw pod tym względem, kwestia ta utknęła w martwym punkcie. Jednakże autorka głęboko wierzy w to, że Polska powinna podjąć próbę wystąpienia o reparacje, co zostało wyrażone w ostatniej części pracy.

The aim of this article is to analyze the question of war reparations in Polish-German relations after World War II. In order to do so, some relevant factors are taken into account. First of all, the paper concentrates on the issue of whether the Polish government is still entitled to demand war indemnities from Germany as it has been 80 years since the bloodiest conflict in history. In the first section of the paper, the research is based on the definition and legal basis of war reparations. The elements of state responsibility are also carefully examined here. German reparations in turn are analyzed in the light of the international acts such as the Potsdam Agreement, the Agreement on Reparation from Germany, on the Establishment of an Inter-Allied Reparation Agency and on the Restitution of Monetary Gold and the Paris Peace Treaties. An overview of these documents shows that the Big Three applied a soft-footed approach as to the assessment of the German responsibility for war losses. The article is enhanced with the justification of Poland’s claims for World War II reparations. The author supports her views based on inter alia what was agreed during the 1945 Yalta Conference invoking data analysis, state practice referring to war reparations and the importance of activities carried out by the Polish government. Finally, the paper describes what has been done so far in terms of war reparations by both parties and also their stances on the matter. Although many initiatives were established, the issue came to a standstill. However, the author strongly believes that Poland should stand up for itself, as expressed in the final section of the paper.