Europejska ustawa modelowa o spółkach - alternatywny instrument harmonizacji europejskiego prawa spółek?

Niniejsza praca zawiera analizę prawno-porównawczą europejskiej oraz amerykańskiej ustawy o spółkach celem próby odpowiedzi na pytanie, czy europejska ustawa modelowa o spółkach może stanowić efektywną alternatywę dla unijnej regulacji prawa spółek. W pierwszym rozdziale przedstawiono ogólne refleksje dotyczące harmonizacji prawa spółek w Unii Europejskiej. Badanie oparto na analizie prawodawstwa unijnego oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie transgranicznej mobilności spółek. Zarysowano także kwestię debaty na temat konkurencji regulacyjnej i arbitrażu regulacyjnego w Unii Europejskiej. Kolejny rozdział traktuje o aspekcie konkurencji regulacyjnej w ujęciu prawa spółek w Stanach Zjednoczonych oraz roli amerykańskiej ustawy modelowej (Model Business Corporation Act) w unifikacji tej dziedziny prawa. W rozdziale trzecim ukazano genezę oraz koncepcję EMCA jako instrumentu integracji europejskiej. Rozważania koncentrują się wokół ukazania ustawy modelowej jako wyrazu potrzeby alternatywnej metody regulacji prawa spółek w Unii Europejskiej. Rozdział czwarty zawiera zwięzłe przedstawienie wybranych treści EMCA, koncentrując się na ogólnych przepisach i zasadach. Praca zakończona jest próbą odpowiedzi na pytanie czy europejska ustawa modelowa o spółkach może stanowić panaceum na niekoherencje w zakresie harmonizacji, a także konkurencji regulacyjnej w europejskim prawie spółek.

This dissertation provides an in-depth analysis of model company acts and the regulatory competition in the European Union (EU) in comparison with their counterparts in the United States of America (US). The research is primarily focused on the analysis of the genesis and the purpose of the European Model Company Act (EMCA).In Chapter I, general remarks on the harmonization of the European Union Company Law are made. Regard is given to the EU legislation and the Court of Justice of the European Union case law on corporate mobility, as well as to the relevance of the debate on regulatory competition and regulatory arbitrage in the European Union. These comments are subsequently followed by the discussion in Chapter II in regards to the aspects of regulatory competition in the US and the role of the Model Business Corporation Act. The conclusions of the aforementioned chapter are presented as the incentive for the European Model Company Act. In Chapter III, genesis and concept of the EMCA as a tool for European Integration is presented. The considerations revolve around the need for an alternative regulatory instrument in the European company law and the EMCA being an answer for regulatory competition, providing simplification of regulations, flexibility and cost reduction. Chapter IV presents the scope of selected contents of the EMCA, mainly concentrating on the general provisions and principles. Finally, the paper concludes with an attempt to resolve whether the European Model Company Act might be a panacea for incoherencies in harmonization and regulatory competition in the European company law.