Niniejsza praca ukazuje cechy powieści postmodernistycznej w późnej prozie Italo Calvino z lat 1960-1980. Przedmiotem analizy są trzy ostatnie powieści włoskiego pisarza: Niewidzialne miasta, Jeśli zimową nocą podróżny, Palomar, najbardziej reprezentatywne dla tego okresu twórczości. Praca podzielona jest na dwie główne części. Pierwsza jest poświęcona wyznacznikom formalnym prozy Calvina, takim jak: budowa utworów, specyfika prowadzenia narracji, fokalizacja, zwielokrotnienie płaszczyzn czasowo-przestrzennych oraz gry intertekstualne, od parodii gatunków, poprzez aluzję literacką, do cytatów z innych utworów. W drugiej części przedmiotem analizy jest tematyka omawianych powieści, która odzwierciedla postmodernistyczne wizje świata i człowieka oraz koncepcję sztuki, łamiącej wszelkie podziały. Świat w prozie Calvina przybiera często formę labiryntu, sieci, kłącza, po którym wędrują bez celu powieściowi nomadzi, pozbawieni możliwości całościowej orientacji w terenie. Calvino podważa też status autora jako instancji odwoławczej i sensotwórczej, na rzecz autonomii dzieła literackiego i swobody praktyk czytelniczych.

My dissertation focus on the postmodern features of Italo Calvino's final fiction. The most representatives novels, the experiments in storytelling, witch I take into consideration are: Invisible Cities (1972), If on a winter's night a traveler (1979) and Mr. Palomar (1983). My dissertation is divided into two parties. In the first one I analise a formal determinants such as: complex structures and different kinds of narrative techniques witch contribute to rank the novels of italian writer between the examples of an innovative contemporary fiction. The second partie concerns the themes explored in Calvino's novels witch riflect the postmodern theory of the world and the human being. Calvino pretends also to exclude the writer, describing his role in the novel as that of a “writing machine”, or a mere recorder of phenomenological data observable at the fiction's surface.

Il compito della presente tesi si risolve soprattutto nel tentativo di mostrare che Italo Calvino apparteneva, o almeno si ispirava fortemente, alla corrente postmoderna. I tratti postmoderni sono presenti nell'opera calviniana dagli anni Sessanta in poi. Particolarmente complessi e rappresentativi di questa tendenza sono gli ultimi romanzi dello scrittore ligure: Le città invisibili, Se una notte d'inverno un viaggiatore e Palomar. La tesi si articola nelle due parti principali: la prima riguarda i procedimenti narrativi del postmoderno nelle opere calviniane mentre la seconda presenta un ampio ventaglio di temi e di concetti postmoderni che appaiono nei romanzi analizzati. Sul piano formale Calvino sperimenta con le strutture dei romanzi, moltiplica gli spazi e le istanze narrative e ricorre ai procedimenti di transtestualità che comprendono sia la ripetizione di certi modelli narrativi che le allusioni e le citazioni esplicite provenienti da altri testi. Sul piano del contenuto nei romanzi calviniani si rispecchino invece i concetti chiave del postmodernismo letterario e socio-filosofico come: la relativizzazione dell'io, la morte dell'autore o la complessità labirintica del mondo e il concetto risomatico dell'esperienza.