Fictional narratives on alternative history (basing on chosen polish novels)

Tematem pracy jest historia alternatywna przejawiająca się jako sposób budowania świata przedstawionego w oparciu o zmieniony przebieg wydarzeń znanych z historii rzeczywistej. W historiografii wątki alternatywizujące pojawiają się wówczas, kiedy historyk odchodzi od przedstawiania faktów w stronę rozważania hipotez i możliwości, czyli wydarzeń historii nigdy niezaistniałej. W literackich narracjach o historii alternatywnej wykorzystywane są charakterystyczne dla nich strategie. Niniejsza praca poświęcona jest zaprezentowaniu owych strategii i charakterystycznych dla historii alternatywnej chwytów: odnoszących się do przedstawiania historii rzeczywistej i zmienionej. Przykładowe utwory narracyjne dobrane zostały w taki sposób, żeby można było wypróbować na nich różnego rodzaju definicje tworzone przez teoretyków, a jednocześnie dać obraz różnic, jakie występują w obrębie tej grupy utworów. Historyczny reportaż alternatywizujący Ziemowita Szczerka, stanowiący część jego eseju Rzeczpospolita zwycięska, oparty jest o wnikliwą analizę możliwości historycznych i blisko mu do pracy historiograficznej. Orzeł bielszy niż gołębica Konrada T. Lewandowskiego jest przykładem myślenia kontrfaktycznego mającego swoje źródła w tym samym dążeniu do wykorzystywania w praktyce hipotetycznych scenariuszy, ale powieść ta utrzymana jest w zupełnie odmiennej konwencji, bliższej fantastyce naukowej. Burza. Ucieczka z Warszawy '40 Marka Parowskiego jest przykładem szerokiego opisu bezpośrednich konsekwencji drobnej zmiany w historii, natomiast w Wiecznym Grunwaldzie Szczepana Twardocha zmodyfikowane zostaje samo podstawowe wyobrażenie historii jako linii na rzecz koncepcji filozoficznej związanej z czasem powracającym.

The main argument of the thesis is the alternative history as a way of constructing a represented world based on the modified sequence of events of the real history. In the historiography the alternating motives appear when the historian abandons the presentation of facts to consider the hypothesis and possibilities, or the events of the history which has never happened. The literary narratives on alternative history make use of particular strategies. The present thesis is dedicated to presentation of those strategies of alternative history which regards the presentation of real and modified history. The examples of narrative texts are choosed in such a way to test out various definitions created by theoreticians, and at the same time to show the differences between the novels of this group.The historical alternative reportage of Ziemowit Szczerek, part of his essay Rzeczpospolita zwycięska, is based on a detailed analisis of historical possibilities close to a historian’s work. Orzeł bielszy niż gołębica of Konrad T. Lewandowski is an example of counterfactual thinking which originate from the same object to make practice out of hypothetical scenarios, but this novel represents completly different conventions, which are closer to the science fiction. Burza. Ucieczka z Warszawy '40 of Marek Parowski is an example of large description of indirect consequences of a small divergance in history, in Wieczny Grunwald of Szczepan Twardoch, on the other hand, this is the basic immagine of history as a line which is modified and changed into a philosophical concept related to the returning time.