Gra słów w przekładzie: analiza wybranych polskich tłumaczeń książek Roalda Dahla „Charlie i fabryka czekolady” oraz „Charlie i wielka szklana winda”

Celem niniejszej pracy jest porównanie książek Roalda Dahla „Charlie i fabryka czekolady” oraz „Charlie i wielka szklana winda” z ich polskimi tłumaczeniami dokonanymi przez Jerzego Łozińskiego i Magdę Heydel, ze szczególnym uwzględnieniem gry słów. W analitycznej części pracy ukazane zostały różnice w podejściu do jej przekładu. Opisano w niej również trudności związane z tłumaczeniem takich form gry słów jak: homonimia, homofonia i neologizmy. W pierwszym rozdziale wyjaśniono przyczyny popularności Dahla wśród dzieci oraz często negatywnej reakcji dorosłych na jego twórczość; opisano również styl pisarski autora ze zwróceniem szczególnej uwagi na grę słów i jej funkcję. Drugi rozdział omawia cechy literatury dziecięcej w przekładzie oraz przygląda się bliżej tłumaczeniu gry słów. Trzeci rozdział jest analizą porównawczą wybranych fragmentów książek, w których obecna jest gra słów, z ich polskimi tłumaczeniami.

The thesis focuses on comparing Roald Dahl’s books Charlie and the Chocolate Factory and Charlie and the Great Glass Elevator with their two Polish translations by Jerzy Łoziński and Magda Heydel, paying particular attention to wordplay. The analytical part of the study demonstrates the differences between the translators’ approaches to the translation of wordplay. It presents difficulties of translating various forms of wordplay such as homonymic puns, homophonic puns and neologisms. The first chapter explains the reasons for Dahl’s popularity among children and often negative responses of adults, describes the author’s writing style with the focus on wordplay and presents its function. The second chapter portrays the characteristics of children’s literature in translation and takes a closer look at wordplay in translation. The third chapter is a comparative analysis of selected book passages, in which wordplay occurs, in two Polish translations.