Split payment model as a tool for combating the VAT gap

Podatek od towarów i usług (VAT) jest jednym z fundamentów polskiego systemu podatkowego, stanowiąc istotne źródło dochodów budżetowych. Kluczowe znaczenie ma zapewnienie maksymalnej efektywności jego ściągania oraz wprowadzenie mechanizmów zapobiegających jego uszczupleniu. Niestety, przymus odprowadzania VAT-u sprzyja rozwojowi oszustw podatkowych. W odpowiedzi na to Ministerstwo Finansów wprowadziło różne rozwiązania, mające na celu walkę z unikaniem opodatkowania. Praca magisterska koncentruje się na jednym z najważniejszych narzędzi w tym zakresie – metodzie podzielonej płatności (split payment).W rozdziale pierwszym omówiono podstawowe cechy podatku VAT w polskim systemie prawnym, przyczyny powstawania luki podatkowej oraz jej negatywny wpływ na gospodarkę i budżet państwa. Luka podatkowa osłabia konkurencyjność rynkową i przyczynia się do destabilizacji finansów publicznych.Rozdział drugi prezentuje historię wprowadzenia modelu split payment w Polsce, który stał się obowiązkowy dla określonej grupy podatników od 1 listopada 2019 roku. Wdrożenie tego mechanizmu miało na celu zrewolucjonizowanie dotychczasowych metod rozliczeń między podatnikami, wpływając jednocześnie na systemy bankowe i operacyjne.Trzeci rozdział analizuje skuteczność modelu split payment na podstawie statystyk z krajów Unii Europejskiej, gdzie oszustwa podatkowe są powszechne. Przeanalizowano również efektywność różnych narzędzi walki z luką podatkową, wskazując na korzyści i wyzwania związane z wdrożeniem podzielonej płatności.Rozdział czwarty koncentruje się na przeszkodach związanych z wdrażaniem modelu split payment, w tym negatywnym odbiorze przedsiębiorców oraz ich niechęci do stosowania nowego rozwiązania. Analizuje również wpływ tej metody na działalność firm, podkreślając zarówno jej zalety, jak i wady z perspektywy podatników i administracji państwowej.Celem pracy jest ocena korzyści i wad modelu podzielonej płatności z różnych perspektyw. Z jednej strony, metoda ta przyczynia się do zmniejszenia luki podatkowej i uszczelnienia systemu VAT, z drugiej zaś, jej wprowadzenie wiąże się z pewnymi trudnościami technicznymi i operacyjnymi, a także z obawami przedsiębiorców co do płynności finansowej i dodatkowych obciążeń administracyjnych.Podsumowując, walka z oszustwami podatkowymi i powstawaniem luki podatkowej jest kluczowa dla zdrowego funkcjonowania gospodarki i stabilności finansów publicznych. Model split payment, mimo pewnych trudności we wdrożeniu, stanowi istotne narzędzie w dążeniu do zmniejszenia oszustw VAT-owskich. Praca podkreśla znaczenie ciągłego monitorowania i dostosowywania przepisów podatkowych, aby sprostać dynamicznym wyzwaniom związanym z unikaniem opodatkowania.

The Value-Added Tax (VAT) is one of the cornerstones of the Polish tax system, representing a significant source of budgetary revenue. Ensuring its maximum efficiency in collection and implementing mechanisms to prevent its depletion are of crucial importance. Unfortunately, the obligation to pay VAT fosters the development of tax fraud. In response, the Ministry of Finance has introduced various measures to combat tax evasion. This master's thesis focuses on one of the most important tools in this regard – the split payment method.The first chapter discusses the basic characteristics of VAT in the Polish legal system, the causes of the tax gap, and its negative impact on the economy and the state budget. The tax gap weakens market competitiveness and contributes to the destabilization of public finances.The second chapter presents the history of the implementation of the split payment model in Poland, which became mandatory for a specific group of taxpayers from November 1, 2019. The introduction of this mechanism aimed to revolutionize the existing methods of settlements between taxpayers, simultaneously affecting banking and operational systems.The third chapter analyzes the effectiveness of the split payment model based on statistics from European Union countries where tax fraud is widespread. It also examines the efficiency of various tools used to combat the tax gap, highlighting the benefits and challenges associated with the implementation of split payment.The fourth chapter focuses on the obstacles related to the implementation of the split payment model, including the negative reception by entrepreneurs and their reluctance to adopt the new solution. It also analyzes the impact of this method on business operations, emphasizing both its advantages and disadvantages from the perspective of taxpayers and state administration.The aim of this thesis is to assess the benefits and drawbacks of the split payment model from various perspectives. On one hand, this method contributes to reducing the tax gap and tightening the VAT system; on the other hand, its implementation involves certain technical and operational difficulties, as well as concerns from entrepreneurs regarding financial liquidity and additional administrative burdens.In summary, the fight against tax fraud and the emergence of the tax gap is crucial for the healthy functioning of the economy and the stability of public finances. The split payment model, despite some implementation challenges, is an important tool in the effort to reduce VAT fraud. The thesis highlights the importance of continuous monitoring and adjusting tax regulations to meet the dynamic challenges associated with tax evasion.