Polish and Spanish marriage law - a comparison in the light of Roman law

Praca magisterska porównuje współczesne prawo małżeńskie w Polsce i Hiszpanii; wskazuje zarówno podobieństwa jak i różnice istniejące w obu systemach i stara się wskazać podłoże, zazwyczaj aksjologiczne, owych różnic. W pracy przedstawione są także skrótowo uregulowania tejże materii wypracowane w prawie rzymskim. Regulacje te przedstawione są jako swoisty punkt odniesienia - wskazują, co przez wieki uległo zmianie w instytucji małżeństwa, a co wciąż ma zastosowanie do dnia dzisiejszego. Jest to o tyle istotne, że prawodawstwo obu państw wyrosło na tradycji prawa rzymskiego. W niniejszej pracy podjęty jest również temat aktualności rzymskiej siatki pojęciowej wobec zmieniających się realiów społecznych.Praca obejmuje: wskazanie źródeł prawa regulujących prawo małżeńskie, z wyszczególnieniem źródeł nieznanych prawu polskiemu; cechy prawa małżeńskiego- wskazane w oparciu o doktrynę i konstytucyjne normy programowe obu państw; przesłanki zawarcia małżeństwa - zarówno od strony negatywnej jak i pozytywnej, wskazując na odejście w czasach współczesnych od przesłanek dyskryminujących, obecnych w czasach rzymskich jak status społeczny czy zawód; regulacja zaręczyn lub jej brak i odpowiedzialność za zerwanie zaręczyn; prawa i obowiązki małżeńskie; sposób zawarcia małżeństwa, w tym ślub zawarty poprzez pełnomocnika lub ślub sekretny; nieistnienie i unieważnialność małżeństwa - ich przyczyny i skutki; a także rozwód i separacja - ich przebieg i skutki.Praca wskazuje, że prawo polskie mniej odeszło od wzorców prawa rzymskiego, szczególnie w zakresie siatki pojęciowej - małżeństwo pozostaje bowiem wciąż związkiem tylko dwóch osób różnej płci. Polska legislacja jest też prawem bardziej zorientowanym na prawa rodziców wobec dzieci oraz prawem bardziej przejrzystym i mniej kazuistycznym. Prawo hiszpańskie jest bardziej rozbudowane - dostępnych jest wiele form zawierania małżeństwa jak i jego rozwiązywania, w tym przed urzędnikiem państwowym. Na poziomie aksjologicznym prawo hiszpańskie bardziej skupia się na prawach dziecka, a także wyraźnie zakreśla obowiązki rodziny wobec osób starszych. Ponadto, prawo hiszpańskie bardzo szczegółowo i kazuistycznie reguluje rozwiązywanie małżeństwa, w tym skutki zarówno majątkowe jak i niemajątkowe separacji/rozwodu oraz dopuszcza rozwiązanie małżeństwa dopiero po upływie określonego czasu, który wraz ze zmianami legislacyjnymi jest coraz krótszy. Jest też zdecydowanie bardziej nastawione na koncyliację i polubowne zakończenie małżeństwa np. rozwód przed urzędnikiem czy brak orzekania o winie. Obie regulacje ukazują również dużą ewolucję, którą przeszła instytucja małżeństwa od czasów rzymskich - z instytucji prywatnej, mało uregulowanej, opartej na woli pozostawania w małżeństwie i " swobodzie rozwodów" do instytucji rozbudowanej i sformalizowanej, cieszącej się szczególną ochroną prawną.

The following master's thesis compares contemporary marriage law in Poland and Spain. It presents both the similarities and the differences existing in both legal systems and tries to indicate the basis, usually axiological, thereof. This piece of work also briefly introduces the regulations of this matter developed in Roman law. These regulations are presented as a specific point of reference - they indicate what has changed over the centuries in the institution of marriage and what is still applicable to this day, which is important as the legislation of both countries grew out of the tradition of Roman law. This paper also deals with the topicality of the Roman network of concepts in the face of changing social realities. This work covers the following topics: indication of the sources of law regulating marriage law-detailing the sources unknown to Polish law; features of matrimonial law - indicated on the basis of the doctrine and constitutional program norms of both countries; prerequisites for marriage - both from the negative and positive side, indicating a departure in the modern times from discriminatory premises present in Roman times such as social status or profession; regulation of engagement or lack thereof and responsibility for breaking engagement; marriage rights and obligations; the manner of getting married including weddings concluded through an attorney-in-fact or secret weddings; non-existence and annulment of marriage - their causes and effects; as well as divorce and separation - their course and consequences. The following paper proves that Polish law deviated less from the models of Roman law: especially in terms of the conceptual grid - marriage is still a union of only two people of different sexes. Polish legislation is also more oriented towards the rights of parents towards children,more transparent and less casuistic. On the other hand Spanish law is more extensive - there are many forms of marriage and its dissolution including one before a civil servant. On the axiological level, Spanish law focuses more on the rights of the child and also clearly outlines the family's obligations towards the elderly. Moreover, Spanish law regulates dissolution of marriage in great detail and casuistically including the property and non-property consequences of separation / divorce and allows the dissolution of marriage only after a certain period of time, which becomes shorter and shorter with legislative changes. It is also definitely more focused on conciliation and amicable ending of marriage e.g. divorce before an official or no adjudication of guilt. Both regulations also show the great evolution that the institution of marriage has undergone since the Roman times - from a private institution, not regulated, based on the will to stay in marriage and "freedom of divorce"- to an extensive and formalized institution enjoying special legal protection.