Jaka jest twoja opowieść o sobie? Analiza tożsamości narracyjnej w powieściach "Okruchy dnia", "Dopóki mamy twarze", "Ja, Klaudiusz" oraz "Klaudiusz i Messalina"

Celem niniejszej pracy jest próba odkrycia, czego można dowiedzieć się o poczuciu tożsamości narratora oraz jego sposobie postrzegania własnego życia na podstawie historii, którą o sobie opowiada. Pierwszy rozdział omawia pojęcie tożsamości narracyjnej oraz jej najważniejsze cechy: wewnętrzność, subiektywność, zmienność i ciągłość. Przedstawiona zostaje również teoria rozwoju psychospołecznego Eriksona, jako model poszczególnych etapów życia jednostki, ze szczególnym uwzględnieniem stadiów, które mogą okazać się najbardziej interesujące dla badaczy tożsamości narracyjnej. Końcowa część rozdziału wyjaśnia przyczyny stojące za wyborem omawianych powieści: "Okruchów dnia" pióra Kazuo Ishiguro, dylogii "Ja, Klaudiusz" oraz "Klaudiusz i Messalina" autorstwa Roberta Gravesa i "Dopóki mamy twarze" C. S. Lewisa. Każde z trojga narratorów wybranych tekstów zmaga się z ostatnim kryzysem rozwojowym – konfliktem między integralnością ego a rozpaczą – przyglądając się różnym aspektom swojego życia z perspektywy zaawansowanego wieku i starając się pogodzić z dokonanymi przez siebie wyborami. Każde z nich jest również świadome swojej roli narratora, często otwarcie komentując własny sposób opowiadania lub rozważając, jak powinna zostać przedstawiona ta czy inna kwestia. Pozostałe trzy rozdziały pracy poświęcone są szczegółowej analizie powieści, po jednym rozdziale na tekst. Konstrukcyjne właściwości narracji, takie jak jej układ, styl i ramy czasowe, omawiane są zawsze na początku rozdziału, podczas gdy kolejne sekcje zawierają rozważania o poszczególnych aspektach tożsamości narratora. Mimo że opowieści różnią się między sobą pod względem formy i założeń, w każdej odnaleźć można motyw kompensacji niespełnionych potrzeb emocjonalnych poprzez zaangażowanie się w rozwój fachowych umiejętności i zdobywanie wiedzy. Każde z narratorów stara się naśladować określony ideał, tworząc persony, które pomagają im ukryć frustrację i rozżalenie. Mierząc się z ostatecznym konfliktem rozwojowym, przyjmują trzy różne postawy: rozwiązanie pozytywne, negatywne oraz jego brak.

The aim of this thesis is to explore the question of what can be learnt about a narrator's sense of identity and their perception of their own life on the basis of the story they tell about themselves. The first chapter presents the concept of narrative identity and its main qualities: interiority, subjectivity, changeability, and continuity. Erikson's theory of psychosocial development is also discussed, as the framework for picturing an individual's life in, with emphasis on the stages most promising for researchers interested in narrative identity. The final part of the chapter explains the reason for choosing the source texts: "The Remains of the Day" by Kazuo Ishiguro, "Claudius" novels by Robert Graves, and "Till We Have Faces" by C. S. Lewis. All three of them feature narrators who face the final developmental conflict of ego integrity versus despair, retrospectively evaluating their lives and the roles they played, trying to reconcile themselves with their past choices. All of them, moreover, are self-aware storytellers, frequently commenting on the way they are, or should be, describing something in order to present it accurately. Each of the analytical chapters discusses one primary source in detail. Technical aspects of the story, such as its structure, temporal frame, and style, are always examined first, followed by subchapters focused on specific facets of the narrator's identity. Despite the differences in the form and aim of the stories, they are all characterised by the pattern of compensating for unfulfilled emotional needs by focusing on professional development. The narrators try to embody specific ideals, creating personas that help them hide their frustration and regret. They demonstrate three different possible attitudes to the Eriksonian conflict: positive resolution, negative resolution, and irresolution.