American trust as a model for trust-like relationship in Polish law

Niniejsza praca stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o możliwość ukształtowania na gruncie prawa polskiego stosunku prawnego zbliżonego do amerykańskiego trustu.Instytucje powiernicze, zarówno ze względu na ich praktyczne znaczenie jak i specyfikę teoretyczną cieszą się rosnącym zainteresowaniem prawników. Ponieważ znane są pod różnymi postaciami w wielu systemach prawnych, badania nad nimi nie ograniczają się jedynie do analizy instytucji praw krajowych, ale wkraczają na grunt prawnoporównawczy. Do instytucji powierniczych zaliczany jest trust, często uważany za oryginalną konstrukcję prawa angloamerykańskiego, jego główne osiągnięcie. Przedmiotem zainteresowania polskiej doktryny, stał się przede wszystkim w swojej angielskiej wersji. Wydaje się jednak, że trust amerykański zasługuje na nie mniejszą uwagę. Amerykańskie prawo trustów jest bardziej dynamiczne, szybciej dostosowuje się do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Jeżeli celem analizy prawnoporównawczej ma być poszukiwanie efektywnych rozwiązań obcych systemów prawnych, które można by przeszczepić na grunt prawa krajowego, trust amerykański wydaje się właściwszym punktem odniesienia. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza poświęcona jest instytucji amerykańskiego trustu, ze wskazaniem miejsca, jakie zajmuje w systemie prawa amerykańskiego. Przedstawiona została treść stosunku prawnego łączącego uczestników trustu oraz wpływ jego ustanowienia na prawa i obowiązki osób trzecich. Druga część pracy stanowi analizę prawa polskiego, której celem jest stwierdzenie w jakim stopniu umożliwia ono osiągnięcie rezultatów zbliżonych do tych jakie daje amerykańskie prawo trustów.

In this thesis, the author is trying to answer a question whether Polish law allows parties to create a relationship similar to American trust. Trust is often considered as an original construction of the common law and its main achievement, unknown in civil law systems. Thus, as an effective assets management device, it and trust-like devices in civil law systems have become subjects of many comparative legal studies. In recent years, this was also a case in Poland. However, Polish jurists were focused mainly on British trust despite the fact that American trust law is much more dynamic and it reacts faster to socioeconomic changes. If the purpose of the comparative analysis is to find the best solution for specific legal problems, American trust seems to fit it better. The thesis consists of two parts, first devoted to American and second to Polish law. In the former one, institution of trust is presented: its place in American legal system, the relationship between parties to a trust and its impact on rights and obligation of third parties. In the latter one, there is an analysis of to what extent Polish law allows parties to achieve results similar to those offered by American trust law.