Motyw czarodziejskiej góry w bajkach ludowych, legendzie o Tannhäuserze oraz w powieści Tomasza Manna "Czarodziejska góra".

The motive of a magic mountain in folk tales, the legend of Tannhäuser and a Thomas Mann’s novel “The Magic Mountain”.

Przedłożona przeze mnie praca ma na celu ukazania motywu czarodziejskiej góry względem szklanej góry w oparciu o zjawisko intertekstualności w różnych dziełach literackich, które pochodzą lub zostały spisane w innych epokach literackich. Celem niniejszej pracy jest zobrazowanie motywu czarodziejskiej góry w bajkach: „The Glass Mountain” oraz „Die Prinzessin auf dem gläsernen Berg”, legendach o Tannhäuserze oraz powieści Tomasza Manna „Czarodziejska góra”. Ażeby zobrazować motyw czarodziejskiej góry oraz odpowiedzieć sobie na pytanie z jaką formą intertekstualności mam w wybranych przeze mnie dziełach literackich do czynienia zaczynam od szczegółowo zobrazowanych teorii intertekstualności. W przedłożonej pracy wychodzę z założenia iż utwory literackie nie istnieją w hermetycznie zamkniętym środowisku, tylko są mozaiką cytatów, czymś już wypowiedzianym bądź spisanym przez kogoś innego, a Autor nierzadko ma na celu zobrazowania swoich pól odniesień do innych dzieł w swoim własnym dziele, a postaci w jego utworze niejednokrotnie mogą wykazywać np. podczas dialogów, monologów czy w samym swym ukształtowaniu (zachowanie, imię) podobieństwa do innych utworów literackich (w oparciu o Teorie M. Bahkchtina, J. Kristevy, U. Borcha). Dlatego też staram się pokazać, że mimo iż sanatorium w Davos nie wygląda jak zaczarowana góra, która jest nie do osiągnięcia bez pomocy osób trzecich bądź jakiegoś magicznego przedmiotu, takową czarodziejską górą jest. Ze względu na swoje zakrzywienie czasu, przestrzeni lub ze względu na przebywających tam pacjentów, którzy swym profilem przypominają potępione dusze, które nierzadko spotyka się na zaczarowanej górze. Istotą tej pracy jest zatem przedstawienie czytelnikowi związków między tekstami, w których występuje czarodziejska góra, w oparciu o teorię intertekstualności.

In this thesis, I shall examine the motive of a magic mountain. To answer this question, I begin by taking a closer look at the intertextuality theory written down and represented by M. Bakhtin, J. Kristeva, and U. Borch.The question, whether there is a form of intertextuality (and to what extent it is demonstrated) in the literature chosen by me (folk tales, legends, and a novel), has been preoccupying me during the process of writing. It is generally agreed today that intertextuality can be found in any work. My purpose is to show (following the intertextuality theory), that the motive of a magic mountain can be found in different literary works, at a different period of time, despite language differences or distance between the countries, where they had been written. According to the intertextuality theories nothing exists on its own. Even the construction of the figures, their monologs, dialogs or knowledge in the text can be based on some other literary work. That’s why I wanted to show that the mountain in "The Magic Mountain" from Thomas Mann is indeed magic, even though it may not be made out of glass it still encompasses some motives like dying people, damned souls or the fact, that the mountain influences the inner motivation of a person who is currently there. By empirically examining the motive of a magic mountain. I hope to produce a more complete understanding of the intertextuality theory and of the motive of a magic mountain.

In dieser Abhandlung werde ich das Motiv des verzauberten Berges untersuchen. Um diese Frage zu beantworten, beginne ich mit einer ausgiebigen Betrachtung der Intertextualitätstheorie, in Anlehnung an die Literaturwissenschaftler M. Bakhtin, J. Kristeva und U. Borch, welche diese beschrieben haben.Die Frage, ob es sich in den von mir ausgewählten Werken (Märchen, Sagen über Tannhäuser und in dem Roman „Der Zauberberg“ von Thomas Mann) um die Intertextualität handelt (und in welchem Maße sie präsent wird), habe ich mich während des Schreibprozesses auseinandergesetzt. Meine Intention ist es, unter Berücksichtigung der Intertextualitätstheorie, zu zeigen, dass das Motiv des verzauberten Berges in den verschiedenen Werken, die in unterschiedlichen literarischen Epochen gefunden werden, obwohl sie aus anderen Ländern und Sprachen stammen. Gemäß der Inertextualitätstheorie von J. Kristeva existiert nichts allein, auf nichts bezogen, in einem puren Raum. Sogar die Darstellung der Figuren, der inneren Monologe, der Dialoge oder des Wissens, das die Figuren besitzen, können in dem Text bzw. in den Texten unter Einfluss von anderen Texten entstanden sein. Aus diesem Grund zeige ich auf, dass der Berg in dem Roman „Der Zauberberg“ von Thomas Mann in der Tat magisch ist. Obwohl der Berg nicht aus Glass besteht, besitzt er gewisse Ähnlichkeiten und Motive, die in anderen literarischen Werken vorkommen, wie sterbende Menschen oder verdammte Seelen. Mit Hilfe der empirischen Untersuchung von dem Motiv des verzauberten Berges will ich einen Beitrag für ein umfassenderes Verständnis der Intertextualitätstheorie und des Motivs des verzauberten Bergs leisten.