Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Fotofobia jako ukryty czynnik występowania zespołu opóźnionej fazy snu u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
Photophobia as a hidden contributor to the prevalance of delayed sleep phase syndrome in individuals with ADHD
ADHD, DSPS, fotofobia, rytm okołodobowy, percepcja światła
ADHD, DSPS, photophobia, circadian rhythm, light perception
Światło jest uznawane za nadrzędny Zeitgeber synchronizujący zegar biologiczny organizmów żywych. Jednak w określonych warunkach może stawać się czynnikiem destabilizującym rytmikę okołodobową. Niniejsza praca koncentruje się na zjawisku fotofobii, jako potencjalnym, niedostatecznie rozpoznanym elemencie patogenezy zespołu opóźnionej fazy snu u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Charakterystyczna dla tych osób zwiększona podatność na zaburzenia sensoryczne, w tym trudności w integracji bodźców wzrokowych, może prowadzić do awersyjnej reakcji na światło. Prowadzi to dalej do jego unikania i wtórnego rozregulowania rytmów okołodobowych. W pracy postuluje się terapeutyczne zastosowanie światła zielonego jako potencjalnego kompromisu pomiędzy potrzebą synchronizacji rytmów biologicznych a koniecznością ograniczenia ekspozycji na stresory świetlne. Podkreślono również brak adekwatnego uwzględnienia potrzeb osób z fotofobią przy projektowaniu systemów oświetleniowych w przestrzeni publicznej. Analiza ta otwiera nowe perspektywy badań w celu tworzenia środowisk dostosowanych do indywidualnych różnic w przetwarzaniu bodźców środowiskowych.
Light is considered the primary Zeitgeber responsible for synchronizing the biological clock of living organisms. However, under certain conditions, it can become a factor that disrupts circadian rhythms. This paper focuses on photophobia as a potential and insufficiently recognized element in the pathogenesis of delayed sleep phase syndrome in individuals with attention-deficit/hyperactivity disorder. These individuals often exhibit an increased susceptibility to sensory processing difficulties, including challenges in integrating visual stimuli, which may lead to aversive reactions to light. This, in turn, can result in light avoidance and subsequent dysregulation of circadian rhythms. The paper proposes the therapeutic use of green light as a potential compromise between the need for biological rhythm synchronization and the necessity of reducing exposure to light-related stressors. It also highlights the insufficient consideration of the needs of individuals with sensory processing disorders in the design of public lighting systems. This analysis opens new research perspectives aimed at creating environments that account for sensory diversity.
dc.abstract.en | Light is considered the primary Zeitgeber responsible for synchronizing the biological clock of living organisms. However, under certain conditions, it can become a factor that disrupts circadian rhythms. This paper focuses on photophobia as a potential and insufficiently recognized element in the pathogenesis of delayed sleep phase syndrome in individuals with attention-deficit/hyperactivity disorder. These individuals often exhibit an increased susceptibility to sensory processing difficulties, including challenges in integrating visual stimuli, which may lead to aversive reactions to light. This, in turn, can result in light avoidance and subsequent dysregulation of circadian rhythms. The paper proposes the therapeutic use of green light as a potential compromise between the need for biological rhythm synchronization and the necessity of reducing exposure to light-related stressors. It also highlights the insufficient consideration of the needs of individuals with sensory processing disorders in the design of public lighting systems. This analysis opens new research perspectives aimed at creating environments that account for sensory diversity. | pl |
dc.abstract.pl | Światło jest uznawane za nadrzędny Zeitgeber synchronizujący zegar biologiczny organizmów żywych. Jednak w określonych warunkach może stawać się czynnikiem destabilizującym rytmikę okołodobową. Niniejsza praca koncentruje się na zjawisku fotofobii, jako potencjalnym, niedostatecznie rozpoznanym elemencie patogenezy zespołu opóźnionej fazy snu u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Charakterystyczna dla tych osób zwiększona podatność na zaburzenia sensoryczne, w tym trudności w integracji bodźców wzrokowych, może prowadzić do awersyjnej reakcji na światło. Prowadzi to dalej do jego unikania i wtórnego rozregulowania rytmów okołodobowych. W pracy postuluje się terapeutyczne zastosowanie światła zielonego jako potencjalnego kompromisu pomiędzy potrzebą synchronizacji rytmów biologicznych a koniecznością ograniczenia ekspozycji na stresory świetlne. Podkreślono również brak adekwatnego uwzględnienia potrzeb osób z fotofobią przy projektowaniu systemów oświetleniowych w przestrzeni publicznej. Analiza ta otwiera nowe perspektywy badań w celu tworzenia środowisk dostosowanych do indywidualnych różnic w przetwarzaniu bodźców środowiskowych. | pl |
dc.affiliation | Wydział Filozoficzny | pl |
dc.area | obszar nauk humanistycznych | pl |
dc.contributor.advisor | Lewandowski, Marian - 129942 | pl |
dc.contributor.author | Kubit, Michał - USOS320672 | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WF5 | pl |
dc.contributor.reviewer | Senderecka, Magdalena - 162164 | pl |
dc.contributor.reviewer | Lewandowski, Marian - 129942 | pl |
dc.date.accessioned | 2025-08-11T22:30:38Z | |
dc.date.available | 2025-08-11T22:30:38Z | |
dc.date.createdat | 2025-08-11T22:30:38Z | en |
dc.date.submitted | 2025-07-03 | pl |
dc.fieldofstudy | kognitywistyka | pl |
dc.identifier.apd | diploma-184486-320672 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/handle/item/558914 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | ADHD, DSPS, photophobia, circadian rhythm, light perception | pl |
dc.subject.pl | ADHD, DSPS, fotofobia, rytm okołodobowy, percepcja światła | pl |
dc.title | Fotofobia jako ukryty czynnik występowania zespołu opóźnionej fazy snu u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi | pl |
dc.title.alternative | Photophobia as a hidden contributor to the prevalance of delayed sleep phase syndrome in individuals with ADHD | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |