Mothers and Sons - a Blessing or a Curse? An Image of the Relationship Between Mother and Son in Arabic Literature.

Tematem niniejszej pracy jest kwestia relacji pomiędzy matkami i synami w szeroko rozumianej kulturze arabskiej czy arabsko-muzułmańskiej. Praca ukazuje te relacje w kontekście religii, kultury i tradycji oraz zestawia klasyczne, wyidealizowane wzorce z rzeczywistością i zachodzącymi współcześnie zmianami, a także prezentuje przedstawienia relacji matek i synów na podstawie wybranych przykładów z literatury arabskiej, ze szczególnym uwzględnieniem literatury współczesnej, w której coraz częściej zaczęto poruszać tematy, które do tej pory pozostawały tabu, takie jak rodzinne patologie czy toksyczne więzi między rodzicielkami a ich dziećmi. Praca została podzielona na sześć rozdziałów. Pierwszym z nich jest wstęp. Drugi rozdział pt. ,,Więzi i relacje w kulturze arabskiej i muzułmańskiej" dzieli się na dwa podrozdziały: ,,Więzi rodzinne" i ,,Więzi społeczne" i jest wprowadzeniem na temat pojmowania jednostki i wspólnoty w świecie arabskim oraz w islamie. Rozdział trzeci dotyczy obowiązków i praw rodziców oraz dzieci oraz przedstawia dokładniejszy obraz roli matki i jej relacji z potomstwem w świetle tradycyjnych przekonań i obyczajów powszechnie panujących w społeczeństwie. Rozdział czwarty dotyczy psychologii relacji matki i dziecka i traktuje przede wszystkim o zaburzeniach i toksycznych aspektach tych więzi. Poruszone są tu zagadnienia dotyczące tych dysfunkcji, które zostają przedstawione w dalszej części pracy na podstawie wybranych przykładów ze współczesnej literatury arabskiej (np. nadmierna kontrola, nałogi, parentyfikacja, uzależnianie dziecka od rodzica, wzbudzanie poczucia winy i poczucia odpowiedzialności, manipulacja itd.). Rozdział piąty pt. ,,Obraz relacji matki i syna w literaturze" jest najobszerniejszym i najważniejszym rozdziałem pracy. Autorka rozpoczyna od ogólnego wprowadzenia dotyczącego tradycyjnych sposobów przedstawiania matek i synów oraz powolnych zmian tych tendencji na podstawie wybranych przykładów z poezji i prozy współczesnej oraz naszidów. Następnie rozdział zostaje podzielony na cztery podrozdziały, które w szczegółowy sposób prezentują obraz relacji matek i synów w wybranych utworach: poezji kuwejckiej autorki - Suad as-Sabah, powieści ,,Przebudź się, matko!" marokańskiego pisarza - Drissa Chraibiego, libijskiej powieści ,,W kraju mężczyzn" Hishama Matara oraz powieści ,,Sprawa Mersaulta" algierskiego autora - Kamela Daouda. Powieści te ukazują przeważnie obraz relacji trudnych czy wręcz toksycznych i patologicznych, opisywanych z perspektywy synów, od czasu ich dzieciństwa do dorosłości. Poezja Souad as-Sabah stanowi natomiast bardzo zróżnicowany opis tych więzi, od zgodności z idealnym wzorcem matki i dziecka, poprzez zmartwienia i rozczarowania związane z wychowywaniem synów, po żałobę po śmierci jednego z nich. Ostatni rozdział stanowią wnioski, podsumowujące całość pracy.

This thesis’ subject is the motive of relations between mothers and sons in the broadly understood Arab or Arab-Muslim culture. The work presents these relations in the context of religion, culture and tradition, and confronts classic, idealized patterns with reality and changes happening in modern world. The author presents representations of mothers and sons based on selected examples from Arabic literature, with particular emphasis on modern literature, in which more and more often the topics that have been usually a taboo, such as family pathologies or toxic bonds between the mother and their children, have been discussed. The work was divided into six chapters. The first of these is the introduction. The second chapter titled "Ties and relations in Arab and Muslim culture" is divided into two sections: "Family ties" and "Social ties" and is an introduction to the understanding of the individual and the community in the Arab world and in Islam. The third chapter deals with the duties and rights of parents and children and presents a more detailed picture of the role of the mother and her relationship with offspring in the context of traditional beliefs and customs prevalent in the society. The fourth chapter deals with the psychology of mother-child relations and speaks primarily about the disorders and toxic aspects of these bonds. These dysfunctions, which are presented later in the work based on selected examples from modern Arabic literature (for example: excessive control, addictions, parentification, child becoming addicted and completely dependent on their parent, deliberate causing guilt and sense of responsibility, manipulation, etc.). Chapter five, “An image of the mother and son relationship in literature " is the most extensive and the most important chapter of the thesis. The author begins with a general introduction concerning traditional ways of presenting mothers and sons and slow changes of these tendencies based on selected examples from modern poetry, prose and nasheeds. Then the chapter is divided into four subchapters which give a detailed picture of the relationship of mothers and sons in selected works: poetry of the Kuwaiti author - Suad as-Sabah, the novel "Mother Comes of Age" by Moroccan writer - Driss Chraibi, Libyan novel, “In the Country of Men "by Hisham Matar and the novel "The Mersault Investigation” by the Algerian author - Kamel Daoud. These novels mostly show the image of difficult or even toxic and pathological relationships described from the perspective of sons, since their childhood till adulthood. When it comes to Suad as-Sabah’s poetry, it is a very diverse description of these ties, from compliance with the ideal model of mother and child, through worries and disappointments related to bringing up sons, to mourning after the death of one of them. The last chapter is conclusion, summarizing the whole work.