Dwuznaczność jako myląca i humorystyczna cecha języka angielskiego

W tej pracy licencjackiej pokazuję, że dwuznaczność łączy w sobie dwie cechy: niejasność i humor. Pierwsza z nich jest przedstawiona na licznych przykładach pojedynczych zdań, wraz z identyfikacją poziomów analizy lingwistycznej, szczegółowym opisem dwóch sposobów ich interpretacji oraz zmian gramatycznych jakie powinny być wprowadzone aby przekształcić dwuznaczne zdanie na takie, którego znaczenie jest jednoznaczne. Zauważam również, że dwuznaczność może być tworzona przypadkowo, przez losowy wybór słów, które pojedynczo bądź razem tworzą szerszy zakres znaczenia (lecz użytkownik języka niekoniecznie musi brać to pod uwagę gdy te stoją w zdaniu) lub przez pomijanie niektórych elementów, z którymi interpretacja byłaby prostsza. Oprócz tego, zdanie, które jest oczywiste dla jednej osoby może być niejasne dla drugiej, i w ten sposób może mieć przypisane znaczenie, którego autor tego zdania nie miał na myśli. Kolejna kwestia omówiona w pracy to humor pochodzący z dwuznaczności. W sekcji poświęconej humorze, prezentując kilka żartów, ukazuję, że dwuznaczność, w przeciwieństwie do tej pojawiającej się w mowie codziennej, jest celowym środkiem i przynajmniej jedna osoba jest świadoma podwójnego znaczenia wypowiedzi. Zazwyczaj jest to ten kto opowiada dowcip i którego zadaniem jest rozśmieszyć i zaskoczyć innych jego niejednoznacznym zakończeniem. Wtedy słuchacz(e) może (mogą) zrozumieć tak zwane ‘właściwe niedopasowanie’ (zobacz: strona 17) i uznać żart jako wart śmiechu, lub dostrzec tylko jedno ze znaczeń. Związek pomiędzy dwuznacznością a zaangażowanymi w nią ludźmi można zobaczyć nie tylko w reakcji słuchaczy na żart, lecz także w samym żarcie. Pewne dowcipy zacytowane w pracy przedstawiają rozmowę dwóch osób, gdzie jedna z nich wydaje się nie rozumieć tego co inna próbuje zakomunikować kiedy jakiś dwuznaczny element pojawia się w jej wypowiedzi; wtedy pierwsza osoba myśli o jednej interpretacji tego fragmentu, podczas gdy druga – o innej możliwej. Reakcja, która nie koresponduje z tematem dyskusji, o którym mowa, lecz jest mniej więcej zbliżona do niego tworzy humorystyczne niedopasowanie. Poza żartami, zabawny efekt dwuznaczności może występować przy tworzeniu pojedynczych zdań, co jest zilustrowane na niektórych przykładach strukturalnej dwuznaczności (zobacz: strony 21 i 27). Na podstawie tych zanalizowanych zdań, można wnioskować, że humorystyczny efekt dwuznaczności może być połączony z mylącym. Jednakże, jest to rzadziej spotykane w mowie codziennej niż w żartach.

The purpose of this thesis is to study some aspects of the phenomenon of ambiguity. It is an issue that due to the effects it has on the recipients of written and spoken texts is intriguing to me. Considering the multiplicity of meanings that a word may have as well as its different syntactic functions, various misunderstandings in communication can occur. However, the numerous possibilities of interpretation a word or a group of words may offer can also result in humorous effects. Thus, ambiguity has underlain jokes for ages. The project consists of two major parts. The first part contains a specification of types of ambiguity with some examples to represent them. Next, there is a section devoted to humor where such issues as the mechanism of its occurrence, its role in interaction between language users, and its relationship with ambiguity are illuminated. After that, there follows a chapter on joke: its structure, factors contributing to attaining a punch line and how to understand it. This chapter closes the general theoretical part. The second part presents a more in-depth analysis of ambiguous texts. To begin with, there are two chapters, each of which comprises sections ordering sentences in regard to a grammatical phenomenon on which their ambiguity rests. Then, the answers to questions as what the same sentence can mean from one point of view and another, as well as how the use of a certain item in a sentence gives two possibilities of interpretation are provided. At the end of these considerations in each section, I present my own suggestions for rewording an ambiguous sentence, so that its meaning is no longer a matter of discussion. Finally, the third chapter is a study of ambiguity in selected jokes. Again, it singles out a type of ambiguity through which a line in a joke is equivocal, and gives the reader an insight into the sense of the punch line. Comparing a deliberate use of meaning of an ambiguous word or sentence with an assumed alternative meaning, I elucidate why this double meaning gives a humorous effect.