Inheritance of agriculture farms before the amendment to the Act on the Agricultural System of 2016

Od 1963 r. w Polsce dziedziczenie gospodarstw rolnych podlega także przepisom szczególnym. Przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zostały przeniesione do kodeksu cywilnego z 1964 r. Pierwotnie obowiązujące przepisy z jednej strony ograniczały krąg spadkobierców ustawowych, z drugiej strony go poszerzały, nadto uzależniały skuteczność dziedziczenia ustawowego i testamentowego od spełnienia dodatkowych warunków. Chodziło o to, żeby spadkowe gospodarstwa rolne trafiały do osób związanych z rolnictwem względnie do osób, za którymi przemawiały względy społeczne (np. małoletniość, uczęszczanie do szkół). Ograniczenia dotyczyły także zapisu testamentowego spadku rolnego. Ograniczenia obowiązywały również w odniesieniu do działów spadków rolnych. Osoby, które spełniały dodatkowe warunki, były uprzywilejowane, ponieważ mogły otrzymywać gospodarstwo spadkowe w naturze lub spłaty z tego tytułu. Przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych należało odpowiednio stosować do spadku obejmującego wkład gruntowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Przepisy te trzykrotnie nowelizowano: w 1971 r., 1982 r. i 1990 r. Każda z tych nowel łagodziła rygory dziedziczenia gospodarstw rolnych. Nowela z 1990 r. zniosła nawet ograniczenia dotyczące spadków rolnych dziedziczonych na podstawie testamentu. Natomiast ograniczenia dotyczące powoływania ustawowego zostały zniesione przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 31.01.2001 r., który wszedł w życie 14.02.2001 r. Bardzo okrojone przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych obowiązują do dzisiaj, ale dodatkowe ograniczenia w dziedziczeniu spadków rolnych wprowadziła nowela ustawy o kształtowania ustroju rolnego z 2003r., która weszła w życie 30.04.2016 r.

Since 1963 in Poland inheritance of farms has also been subject to specific provisions. Such provisions on the inheritance of farms were transferred to the Civil Code of 1964. On the one hand, they limited the circle of statutory heirs, on the other hand – they extended it, and also made the effectiveness of testate and intestate succession dependent on satisfaction of additional conditions. The idea was that farms should go to people connected with agriculture or to people supported by social considerations (e.g. minority, attending schools). The restrictions also concerned the legacy of a farm and the division of agricultural estate. Persons who met additional conditions were privileged because they could receive a farm in nature or repayments on account thereof. Specific provisions on the inheritance of farms should have been applied respectively to the heritage that includes land contribution to the agricultural production cooperative. These provisions were amended three times: in 1971, 1982 and 1990. Each of these novelties mitigated the rigors of farm inheritance. The 1990 amendment even lifted restrictions on inheriting farms under a will. However, restrictions on statutory appointment were abolished by the Constitutional Tribunal by the ruling of January 31, 2001, which entered into force on February 14, 2001. Some specific regulations on the inheritance of farms, however significantly reduced, still apply, but additional restrictions on the inheritance of farms were introduced by the Amendment to the Formation Agricultural System Act of 2003, which entered into force on April 30, 2016.