Citizens’ pension - perspective of implementation in the Polish pension system

Najważniejsze cele niniejszej pracy to zaprezentowanie czytelnikowi podstawowych pojęć związanych ze zróżnicowanymi systemami emerytalnymi, przybliżenie koncepcji emerytury obywatelskiej, wad i zalet z nią związanych, a także analiza możliwych wariantów jej funkcjonowania na polskim gruncie. Ponadto, praca skupia się na opisie funkcjonującego systemu emerytalnego – zarówno jego dobrych, jak i złych stron. Zbadano również poparcie opinii publicznej dla obecnych rozwiązań emerytalnych, jak i dla różnych wariantów emerytury obywatelskiej. Na końcu określono zalecenia dotyczące modelu emerytury obywatelskiej mającego największe szanse na zyskanie społecznej akceptacji w przyszłości. Wypełnienie celów osiągnięto za pomocą badań opartych na źródłach wtórnych, a także poprzez przeprowadzenie sondażu za pomocą ankiety CAWI. Wykazano, że polskie społeczeństwo źle ocenia polski system emerytalny i funkcjonujące w ramach jego filarów rozwiązania. Ustalono, że opinia publiczna chciałaby zrównania wieku emerytalnego niezależnie od płci do 60. roku życia. Polacy nie mają wiedzy o emeryturze obywatelskiej, większość z nich nawet nie słyszała o tej koncepcji. Emerytura obywatelska nie jest też dobrze postrzegana przez badanych. Preferowany wariant emerytury obywatelskiej to jej implementacja przy jednoczesnej likwidacji I i II filaru systemu emerytalnego, pozostawiając dobrowolny III filar. Jednocześnie ankietowani preferowali rozbudowany okres przejściowy. Najbardziej akceptowalna kwota emerytury obywatelskiej to około 2000zł, przyznawana wszystkim emerytom, bez żadnych warunków dochodowych.

The most important goals of this thesis are to present the basic concepts related to various pension systems, to present the concept of the citizens’ pension, its advantages and disadvantages, as well as to analyze possible variants of its operation in Poland. Moreover, the work focuses on the description of the functioning pension system - both its good and bad sides. Public support for current pension solutions as well as for various citizens’ pension variants was also examined. Finally, recommendations are provided for the citizens’ pension model most likely to gain social acceptance in the future. Fulfillment of the objectives was achieved through research based on secondary sources, as well as by conducting a survey using the CAWI survey. It has been shown that Polish society has a negative opinion of the Polish pension system and the solutions functioning within its pillars. It was established that public opinion would like to equalize the retirement age regardless of sex until the age of 60. Polish people have no knowledge about the citizens’ pension, most of them have not even heard about this concept. Citizens’ pension is also not well perceived by the respondents. The preferred variant of the citizens’ pension is its implementation with the simultaneous liquidation of the first and second pillars of the pension system, leaving the voluntary third pillar. At the same time, respondents preferred an extensive transition period. The most acceptable amount of citizens’ pension is approximately PLN 2,000, granted to all retirees, without any income conditions.