Theory vs. practice - the application of the Borges' concept of detective fiction based on the example of the collection of short stories Seis problemas para don Isidor Parodi by Borges and Bioy Casares

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie elementu twórczości J. L. Borgesa nieznanego dla większości czytelników, pomijanego przez krytyków i jedynie wzmiankowanego w publikacjach na jego temat. Szczegółowo opisana jest w niej borgesowska koncepcja kryminału i literatury kryminalnej, aby na końcu przedstawić kryminalny zbiór opowiadań, stworzony w duecie z Adolfo Bioy Casaresem, "Seis problemas para don Isidro Parodi" i dokonać jego analizy w kontekście borgesowskiej teorii literatury kryminalnej. Należy zaznaczyć, że badane zagadnienie w języku polskim jest nieopracowane, dlatego potrzebna i nowatorska w polskich badaniach jest próba ukazania tej strony literackiej słynnego Argentyńczyka. Analiza skupiała się na weryfikacji przełożenia stworzonej przez Borgesa teorii i krytyki literatury kryminalnej na praktykę, jaką niewątpliwie były opowiadania kryminalne duetu Bioy Casares-Borges. Dokładne opisanie borgesowskiej koncepcji kryminału, obecnej w jego eseistyce, krytyce literackiej, publicystyce i twórczości literackiej, pozwoliło na usystematyzowanie wiedzy odnośnie tej, zaskakującej dla wielu, inklinacji rioplateńskiego pisarza. Niezwykle istotnym celem pracy było przeanalizowanie całej twórczości Borgesa w kontekście jego stosunku do literatury kryminalnej, co pozwoliło na przybliżenie tej części dorobku argentyńskiego twórcy.Ramy czasowe pracy obejmują początki literatury kryminalnej na świecie, czyli koniec wieku XIX do lat sześćdziesiątych wieku XX, gdy klasyczna odmiana literatury kryminalnej straciła na znaczeniu, ustępując miejsca innym jej odmianom.Wykorzystana literatura w głównej części pracy to w większości pozycje w języku hiszpańskim, ponieważ właśnie hiszpańskojęzyczna krytyka literacka najlepiej zbadała tą część dorobku argentyńskiego twórcy.

The aim of this paper is to present the unknown element of the creation work of Borges', disregarded by critics, absent in most publications about him and which about the mayority of the readers don't know. The Borges' concept of the crime literature is described in detail in this work so as to the author at the end could present crime collection of short stories "Seis problemas para don Isidro Parodi", created by duo - Borges and Adolfo Bioy Casares, and make the analysis of it in the context of Borgesian criminal literary theory.