Process of taking a private trade into public ownership by a communist government in Cracov 1947-1949

Polska w wyniku II wojny światowej znalazła się w orbicie wpływów radzieckich. Na terenach zajętych przez Armię Czerwoną rozpoczęto instalowanie zależnych od władz na Kremlu państw „demokracji ludowej”. Po konsolidacji władzy przez reżim komunistyczny w Polsce, przystąpiono do diametralnych przekształceń ustrojowych, mających odwzorowywać ustrój ZSRR. Szczególnie intensywnym i radykalnym przemianom poddano gospodarkę. Pryncypialna zasada głosiła prymat własności państwowej („uspołecznionej”, jakoby należącej do wszystkich obywateli) nad prywatną. Już na początku 1946 r. rozpoczęto nacjonalizację przemysłu. W połowie 1947 r. rozpoczęto podporządkowywanie państwu obrotu handlowego, dotychczas pozostającego niemal w całości w rękach prywatnych. Proces ten przeszedł do historii pod mianem „bitwy o handel”. Jej celem było ograniczenie i wyeliminowanie sektora prywatnego z handlu, jako niepożądanego w ustroju socjalistycznym. W jej wyniku liczba prywatnych sklepów spadła z ponad 134 tys. w 1947 r. do około 78 tys. w 1949 r. Spowodowało to ogromne trudności w zaopatrywaniu ludności w towary codziennego użytku, gdyż przez cały czas likwidowano o wiele więcej prywatnych placówek niż powstawało uspołecznionych. Niniejsza praca wynika z głębokiego przekonania, że kwestia walki władz komunistycznych z prywatnym handlem domaga się gruntowniejszych niż dotąd badań. Choć poprzedni ustrój przywołuje skojarzenia z niewydajnym, siermiężnym handlem uspołecznionym, to rzadko kiedy eksponuje się początek tego zjawiska, który tkwi właśnie w „bitwie o handel”. Dlatego też w swojej pracy pragnę umieścić ją w centrum zainteresowania, przedstawić jej genezę, przebieg oraz skutki. Za punkt odniesienia przyjąłem Kraków, którego specyfika bez wątpienia wpłynęła na kształt „bitwy o handel” w tym mieście. Ramy chronologiczne pracy to lata 1947–1950. Chociaż za rok kończący „bitwę o handel” uznaje się 1949 r., to przekonany jestem że za symboliczną w dużej mierze datę jej końca w Krakowie uznać należy rok 1950 r., kiedy władze podjęły decyzję o likwidacji Izby Przemysłowo Handlowej, instytucji zrzeszającej prywatnych przedsiębiorców. W swojej pracy starałem się przedstawić metody, za pomocą których władze uzyskały pożądaną przez siebie strukturę handlu.

Poland after the Second World War was in the Soviet sphere of influence. The territories occupied by the Red Army started installing from the authorities in the Kremlin countries "people's democracy". After the consolidation of power by the communist regime in Poland, started to diametrical political transformations that have mapped the Soviet regime. Particularly intense and radical changes were the economy. Proclaimed founding principle of the primacy of state property ("socialized", allegedly belonging to all citizens) over the private. At the beginning of 1946 nationalizing the industry began. In the middle of 1947. Began subordinating the state of trade, yet remaining almost entirely in private hands. This process has passed into history as the "Battle of trade". Its aim was to reduce and eliminate the private sector from trade, as undesirable in the socialist system. As a result, the number of private stores has fallen from over 134 thousand. in 1947. to about 78 thousand. in 1949. This led to great difficulties in supplying the population with goods of daily use, because the whole time liquidated much more than private institutions arose socialized.This work stems from a deep conviction that the issue of fighting the communist authorities and private trade demands gruntowniejszych than before the study. Although the previous regime evocative of the inefficient, socialized trade-rough, it rarely exposed to the start of this phenomenon, which lies just in the "Battle of trade". Therefore, in your work, I would like to put her in the spotlight, to present its origins, course and consequences. I took as a reference point Kraków, whose specificity no doubt influenced the shape of a "battle for commerce" in this city. Chronological framework for the years 1947-1950 work.