The Ideology of Titoism. On the presence of nationalism in Josip Broz Tito's discourse

Kluczowe pytanie, które zadaje sobie we wstępie ta praca, jest paradoksalne: czy ideologia titoizmu była nacjonalistyczna? Badania przeprowadzono korzystając z korpusu przemówień i artykułów Josipa Broza-Tity. Pod uwagę brano obecność elementów nacjonalistycznego modelowania państwa i narodu, w rozumieniu anglosaskich teoretyków, takich jak Eric Hobsbawm czy Ernest Gellner, a całość przedstawiona została w kontekście rozmaitych teorii ideologii (przede wszystkim Teuna van Dijka) i lokalnych uwarunkowań historycznych. Dzięki korpusowej analizie słów kluczowych, reprezentujących aktorów politycznych ideologii titoizmu oraz relacji, w które wchodzą, udowodniona została istotna rola słowa “narod” 'lud/naród' w badanym dyskursie oraz jego relacja z innymi aktorami, takimi jak “partija” 'partia' czy “zemlja” 'kraj'. Uwzględniona została również zmienność ideologii w czasie: na bazie danych o częstotliwości słów kluczowych w przebiegu czasowym ustalono dwa modele titoizmu. Pierwszym był model N z główną rolą słowa kluczowego 'lud/naród', drugim zaś model Z, w którym rolę tę przejmuje słowo “zemlja” 'kraj'. Jako moment zmiany wskazano połowę lat 60.Uwzględniono również językowe modelowanie słowa “radnici” 'robotnicy' i “samoupravljanje” 'samorządność', pozostające w związku z jugosłowiańską samorządnością robotniczą, a także historiozoficzne presupozycje użyć leksemu “narod” 'lud/naród' w oficjalnym dyskursie titoizmu.Ogólnie biorąc, przedstawiona w pracy analiza wskazuje pewne strategie ustanawiania równowagi międzynarodowej i wychodzenia poza logikę etnocentryzmu. Wykazane zostają jednak również słabości alternatywnych strategii dyskursywnych - tak na planie językowym, jak i pozajęzykowym, związanym z politycznymi warunkami produkcji dyskursu w realnosocjalistycznej Jugosławii.

The main question posed in the introduction of this thesis is paradoxical: was the ideology of Titoism nationalist? The study was performed with use of a Josip Broz Tito’s speeches and articles corpus. Elements of nationalist country and nation modeling were taken into account, as they were understood by Anglo-Saxon theorists such as Eric Hobsbawm or Ernest Gellner and the whole problem was presented in a context of diverse theories of ideology (most notably, Teun van Dijk’s one) and local historical circumstances.Thanks to corpus analysis of keywords representing political actors of the ideology of Titoism and of relations they enter, an important role of the „narod” ‘nation/people in the analysed discourse was proven, as well as its relation towards other actors, such as „partija” ‘the party’ or „zemlja” ‘country’. Temporal differentiation of the ideology was also taken into account: basing on the data about frequency of the keywords, two models of Titoism were established. The first one was the N-model with the main role of the keyword „narod” ‘nation/people’, another one was named Z-model, where this role were taken by the word „zemlja” ‘country’. As a transformation moment the mid-60s were identified.Linguistic modelling of the words „radnici” ‘workers’ and „samoupravljanje” ‘self-management’ was also taken into account, as being bound to the Yugoslavian workers’ self-management and so were historiosophical presuppositions of use of the lexeme „narod” ‘nation/people’ in the official Titoist discourse.Generally speaking, the analysis identifies certain discursive strategies of establishing the interethnic balance and overcoming an ethnocentric logic. However, the disadvantages of the alternative discursive strategies are also proved – so in the linguistic, as in the extra-linguistic domain, connected to the political circumstances of discourse production in real-socialist Yugoslavia.