Epos "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza w niemieckich tłumaczeniach. Próba porównania

Adam Mickiewicz's epic poem "Pan Tadeusz" in German translations. Comparative analysis

Celem niniejszej pracy jest analiza porównawcza dwóch przekładów „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na język niemiecki, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu tłumaczenia elementów związanych z polską kulturą i tradycją. Przedmiotem badań stały się tłumaczenia austriackiego poety Siegfrieda Lipinera i najsłynniejszego tłumacza i znawcy twórczości Mickiewicza – Hermanna Buddensiega. Praca składa się z dwóch części – teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna porusza zagadnienia związane z teorią tłumaczenia, ukazuje wpływ kultury na proces przekładu, przedstawia metody tłumaczenia elementów kulturowych oraz recepcję eposu w Niemczech. Część praktyczna zawiera analizę porównawczą dwóch niemieckich przekładów „Pana Tadeusza” w oparciu o wybrane fragmenty dzieła. Rozważania dotyczą metod, jakimi posłużyli się tłumacze przy przekładzie nazw typowych polskich i litewskich potraw oraz elementów tradycyjnego polskiego stroju szlacheckiego. Analizie poddana została także konwencja metryczna dzieła Mickiewicza na podstawie Inwokacji. Praca podejmuje próbę oceny obu przekładów.

The aim of this master’s thesis is to compare two German translations of Adam Mickiewicz’s epic poem “Pan Tadeusz”, taking into consideration the way of translating of Polish cultural terms. The analysis based on translations by Austrian poet Siegfried Lipiner and by well-known translator of Mickiewicz’s works - Hermann Buddensieg. The thesis consists of two parts: theoretical and practical. The theoretical part raises some issues related to the theory of translation, describes culture’s influence on the translation process, presents methods of translation of cultural elements and the reception of Mickiewicz’s poem in Germany. The practical part contains comparative analysis of two German translations of “Pan Tadeusz” based on selected passages from the book. The work examines methods of translating of names of typical Polish and Lithuanian dishes as well as elements of traditional Polish noble costume and analyzes the metre of poem in Inwokacja. The thesis attempts to appraise the both translations.

Die vorliegende Magisterarbeit befasst sich mit der Vergleichsanalyse zweier Übertragungen von Adam Mickiewicz‘ Versepos „Pan Tadeusz“ ins Deutsche - vom österreichischen Dichter Siegfried Lipiner und vom bekanntesten Mickiewicz-Übersetzer und Mickiewicz-Kenner Hermann Buddensieg. Das Ziel ist es, die Methoden der Übersetzung von Elementen, die mit der polnischen Tradition und Kultur verbunden sind, darzustellen. Die Arbeit besteht aus einem theoretischen und einem praktischen Teil. Der theoretische Teil umfasst die Übersetzungstheorie, präsentiert den Einfluss des Kulturbegriffs auf den Übersetzungsprozess und stellt die Methoden der Übersetzung von kulturellen Elementen und die Rezeption des Epos‘ in Deutschland dar. Der praktische Teil enthält die Vergleichsanalyse von zwei deutschen Übertragungen von „Pan Tadeusz“ anhand ausgewählter Textpassagen. Es werden die Methoden untersucht, die die Übersetzer bei der Übertragung von Namen typischer polnischer und litauischer Speise und der Elemente der traditionellen polnischen Adelstracht verwendeten. Der Analyse wird auch die Wiedergabe der metrischen Konvention des Werkes Mickiewicz‘ anhand des Textes von Inwokacja unterzogen. Die Magisterarbeit unternimmt auch den Versuch, die beiden Übertragungen zu beurteilen.