"This cross is now just bushes". Ukrainian sacral heritage in the minds of the inhabitants of the post-displacement South Roztocze

Praca jest studium przypadku lokalnego odbioru kamiennego krzyża pańszczyźnianego w Podemszczyźnie (woj. podkarpackie), który został postawiony przez gromadę greckokatolicką w 1848 roku. Choć inskrypcja krzyża głosi wdzięczność za zniesienie obciążeń pańszczyzny, środek ciężkości badań przesunął się z kultury chłopskiej na pamięć i stosunek mieszkańców powysiedleńczej wsi do ukraińskiego dziedzictwa. Praca wykazuje bowiem, że z biegiem lat i pod wpływem lokalnej historii sens miejsca krzyża zmienił się. By dotrzeć do recepcji krzyża korzystano z szeregu narzędzi metodologicznych: wywiadów swobodnych, obserwacji, spacerów etnograficznych i konstruowania map mentalnych oraz analizę wspomnień pisanych. Metodologia i opis procesu badawczego, z uwzględnieniem emocji w terenie, zajmują ważne miejsce w tej pracy. Dużą jej część poświęcona jest także wprowadzeniu w kontekst historyczny i z zakresu historii sztuki. Praca przedstawia złożony obraz recepcji krzyża i innych miejsc dziedzictwa ukraińskiego we wsi. Tym samym mnoży wątki i stanowi przyczynek do dalszych badań nad pamięcią, dziedzictwem i krajobrazem/widokiem w miejscu dotkniętym przerwaniem ciągłości osadniczej.

This text is a case study of the local reception of a stone serfdom cross in Podemszczyzna (Podkarpackie Voivodeship), which was erected by the Greek Catholic community in 1848. Although the inscription of the cross proclaims gratitude for the abolition of serfdom, the center of gravity of research has moved from peasant culture to the memory and attitude of the inhabitants of the post-displacement village towards the Ukrainian heritage. As the research shows, over the years and under the influence of local history, the meaning of the place of the cross has changed.To reach the reception of the cross, a number of methodological tools were used: unstructured interviews, observations, ethnographic walks and the construction of mental maps, as well as the analysis of written memories. Methodology and description of the research process, including emotions in the field, occupy an important place in this work. A large part of it is also devoted to an introduction to the historical and art history context.The work presents a complex picture of the reception of the cross and other places of Ukrainian heritage in the Polish village. Thus, it multiplies threads and constitutes a contribution to further research on memory, heritage and landscape/view in a place affected by discontinuity of settlement.