Atmospheric drought in Poland in 2018 and its circulation determinants

Celem pracy jest charakterystyka suszy atmosferycznej w Polsce w 2018 roku. Materiałem wyjściowym do badań były dobowe sumy opadów atmosferycznych z 52 stacji synoptycznych w Polsce z 2018 roku. Stwierdzono, że na 49 stacjach spośród 52 sumy opadów rocznych były niższe od średnich wieloletnich, również w porach roku (od 42 stacji w zimie i latem do 49 stacji wiosną) oraz w poszczególnych miesiącach (od 7 stacji w grudniu do 52 stacji w listopadzie). W świetle kryterium Kaczorowskiej (1962), rok 2018 na 39 stacjach był suchy, bardzo suchy lub skrajnie suchy. Najsuchszą porą roku była wiosna (46 stacji), a najsuchszym miesiącem według kryterium Przedpełskiej (1971) był listopad (51 stacji). Wiosną taki stan rzeczy był spowodowany dużym dodatnim odchyleniem temperatury, połączonym z niskimi opadami w kwietniu oraz maju (38 stacji w kwietniu i 47 stacji w maju z odchyleniem ujemnym sum opadów). Skutkiem tego było pogłębianie się suszy atmosferycznej, a następnie pojawienie się suszy rolniczej, która dotknęła ponad 130 tys. gospodarstw i spowodowała straty na ponad 3,6 mld złotych. Liczba dni bezopadowych w stosunku do wielolecia na każdej stacji wzrosła. Liczba ciągów dni bezopadowych wyniosła od 31 w Kołobrzegu do 48 w Sandomierzu, ich średnia długość od 3 dni na Kasprowym Wierchu i Śnieżce do 7 dni w Kołobrzegu i Szczecinie, a maksymalna długość od 9 dni w Lęborku do 30 dni w Kaliszu. Na 33 stacjach wystąpił co najmniej 1 ciąg bezopadowy o długości przynajmniej 15 dni. W 2018 roku stwierdzono większą częstość typów cyrkulacji antycyklonalnej, w dniach bezopadowych najczęściej występowała cyrkulacja antycyklonalna. Największym prawdopodobieństwem warunkowym wystąpienia dni bezopadowych odznaczał się kierunek: wschodni, południowo-wschodni oraz południowy.

The purpose of the work is to characterize atmospheric drought in Poland in 2018. The initial material for the research were daily precipitation sums from 52 synoptic stations in Poland from 2018. It was estimated that at 49 stations out of 52 in total annual precipitation was lower than the long-term average, in seasons from 42 stations in winter and summer to 49 stations in spring, and in individual months from 7 stations in December to 52 stations in November. In the light of the Kaczorowska criterion (1962), 2018 at 39 stations it was dry, very dry or extremely dry. The driest season was spring (46 stations), and the driest month according to Przedpełska criterion (1971) was November (51 stations). In spring this state of affairs was caused by a large positive temperature deviation, combined with low rainfall in April and May (38 stations in April and 47 stations in May with a negative deviation of rainfall sums). As a result, the atmospheric drought increased, followed by the appearance of agricultural drought, which affected more than 130,000 farms and caused losses of over 3.6 billion PLN. The number of days without precipitation has increased at each station. The number of periods without precipitation ranged from 31 in Kołobrzeg to 48 in Sandomierz, their average length from 3 days on Kasprowy Wierch and Śnieżka up to 7 days in Kołobrzeg and Szczecin and the maximum length from 9 days in Lębork to 30 days in Kalisz. At 33 stations there was at least 1 period without precipitation and at least 15 days long. In 2018, a higher incidence of anticyclonal circulation types was noted, anticyclonal circulation was most common on days without precipitation. The greatest conditional probability of the occurrence of days without precipitation was marked with the east, south-east and south directions.