The apriori theory of social acts as a phenomenological view on law

Celem niniejszej pracy jest deskrypcja oraz eksplikacja poszczególnych zagadnień problemowych składających się na aprioryczną teorię aktów społecznych. Teorię tą zaprezentował w 1913 roku niemiecki filozof i prawnik żydowskiego pochodzenia, Adolf Reinach, w swoim dziele pt. Aprioryczne podstawy prawa cywilnego. Dzieło to stanowi przykład zastosowania metody fenomenologicznej, ufundowanej przez twórcę filozofii fenomenologicznej, Edmunda Husserla, do refleksji nad prawem oraz związanymi z nim obiektami. Refleksja ta wykazuje swoją wyraźną odrębność, a zarazem oryginalność w stosunku do tej, która była czyniona między innymi przez filozofów prawa będących przedstawicielami pozytywizmu prawniczego, realizmu prawnego oraz prawa natury. Praca niniejsza postawiła sobie zadanie, aby oryginalność tą należycie podkreślić. W prezentowanej pracy poruszane są w głównej mierze wątki związane z aprioryczną teorią aktów społecznych, która w szerszym ujęciu stanowi część apriorycznej teorii prawa Adolfa Reinacha. Podejmowana jest w niej zatem problematyka tak zwanych aktów społecznych, wśród których daje się wyróżnić te, które odznaczałyby się relewantnym znaczeniem dla prawa. Jest to więc, po pierwsze, opis najważniejszych elementów składających się na akty społeczne ujęte w ogólności. Elementy te dają się wychwycić dzięki redukcji ejdetycznej oraz analizom ontologicznym. Po drugie, jest to także deskrypcja społecznego aktu przyrzeczenia, którego następstwem, rozumianym a priori, jest więź obligacyjna. Jest tutaj także ukazany skrótowy opis pozostałych aktów społecznych o istotnym znaczeniu dla obrotu prawnego. Praca niniejsza podejmuje również refleksję nad następstwami aktu przyrzeczenia, a mianowicie nad bytem zobowiązań i roszczeń. W kwestii tej koniecznym było odwołanie się do ustaleń egzystencjalno-ontologicznych Romana Ingardena, polskiego przedstawiciela filozofii fenomenologicznej, ze względu na niedoskonałość systematyki zaproponowanej przez samego Adolfa Reinacha. W pracy podjęta została również kwestia relacji, jaka miałaby zachodzić między aprioryczną teorią aktów społecznych Adolfa Reinacha a systemem prawa pozytywnego. Refleksja ta jest istotna z uwagi na rolę, jaką teoria ta miałaby, zdaniem filozofa, odgrywać względem prawa pozytywnego. Wątek ten pozwolił także uwypuklić odrębność oraz oryginalność teorii aktów społecznych względem pozytywizmu prawniczego, realizmu prawnego oraz prawa natury. Praca niniejsza odwołuje się w swojej treści do literatury przedmiotu - w głównej mierze do dzieł samego Adolfa Reinacha, a także do dzieł innych przedstawicieli filozofii fenomenologicznej. Nieocenioną pomocą okazała się tutaj jednocześnie praca polskiego badacza, a zarazem tłumacza prac Adolfa Reinacha, mianowicie Tomasza Bekrychta.

The goal of this work was the description and explication of particular problems, which constitute the apriori theory of social acts. Given theory was created by German philosopher and lawyer, Adolf Reinach. It was described in his work: "Die apriorischen Grundlagen des bürgerlichen Rechtes". It gave an example of application of phenomenological method created by Edmund Husserl. Reinach's theory is vastly different in comparison to philosophy of legal positivism, legal realism and natural law.The main part of research in this work consists problems regarding theory of social acts. This theory describes the issue of social acts. Many of them are relevant for the law. Firstly, it is then the description of crucial elements, that the social acts consist of in general. Secondly, it is also the description of social act of promising. According to Reinach, the results of act of promise are claims and obligations. Thirdly, this work approaches the problem of ontic structure of claims and obligations.The most crucial issue that has been described in this work is the relation between the theory of social acts and the system of positive law. Given work refers to it's source literature. These are mainly works of Reinach and works of other members of the school of phenomenology. Worth noticing, is the work of Polish researcher of Reinach works, Tomasz Bekrycht.