Language as an instrument of power. A comparison of speeches of authoritarian Asian state rulers - the Shah of Iran, Mohammad Reza Pahlavi and the Emperor of Japan, Hirohito.

Praca ma na celu porównanie przemówień dwóch monarchów – Mohammada Rezy Pahlawiego i Hirohito - w okresach ważnych przemian historycznych i społecznych rządzonych przez nich krajów. Pracując na takim materiale staram się przedstawić ich sposób sprawowania władzy i reakcję społeczeństwa na wprowadzane przez nich zmiany. Ukazując kontekst historyczny, którego ramy czasowe wyznaczają tutaj lata panowania monarchów, próbuję przedstawić istotę problemu zarówno w japońskim jak i irańskim sposobie rządzenia, który poniekąd doprowadził do ostatecznej utraty władzy przez rządzących, oraz radzenia sobie narodu z wrogiem zewnętrznym – w przypadku Japonii – i wewnętrznym – w przypadku Iranu. Staram się odpowiedzieć na pytanie jakimi zabiegami retorycznymi w swoich przemówieniach posługują się władcy i w którym miejscu można mówić o manipulacji faktami. Poprzez analizę całej sytuacji politycznej i społecznej ukazuję różnice w postawach społeczeństwa względem władców i późniejszych tego skutkach. Pracę kończę sformułowaniem wniosków dotyczących podobieństw i różnic w formie wypowiadania się monarchów oraz różnorodnych reakcji obywateli.

The aim of the thesis was to compare the speeches of two monarchs: the Shah of Iran, Mohammad Reza Pahlavi and the Emperor of Japan, Hirohito at the time of important historical and social changes in the countries ruled by them. Their way of ruling the countries and the reaction of the society to changes introduced by the monarchs were analyzed on the basis of the above-mentioned speeches. Thus, the focus was on the historical context and its timeframes determined by the years when the monarchs ruled. The essence of the problem concerning both the Japanese and Iranian way of governing that led to the final loss of the monarch power as well as dealing with external enemies – in the case of Japan – and internal ones – in the case of Iran - were presented. Moreover, the thesis aimed at answering the question of what rhetorical devices were used by the monarchs in the speeches and when we could talk about manipulating facts. The analysis of the whole political and social situation showed the differences in the attitude of the society towards the rulers and it also showed its subsequent effects. Finally, conclusions concerning the similarities and differences in how the monarchs express themselves as well as various reactions of citizens to such expressions were presented.