The use of law and legal studies for the methodological renewal of dogmatic theology

Prawo i nauki prawne przekonują, że nie należy się wstydzić dogmatu. Zachęcają one do rozwijania teologii dogmatycznej jako sztuki interpretacji. A skoro prawo w istocie polega na interpretacji, warto chyba, żeby teologowie dogmatyczni znali prawnicze metody. Na czym miałoby to polegać? Po pierwsze, trzeba być świadomym podstawowych metod prawniczej interpretacji: językowej i logicznej oraz systemowej, a także funkcjonalnej. Ułatwi to zrozumienie danej materii i doda pewności tym, którzy w ramach teologii dogmatycznej zetkną się ze sformułowaniami o prawnym charakterze i konsekwencjach. Po drugie, należy patrzeć na dana regulację nie tylko wedle jej dogmatycznej konstrukcji, lecz z uwzględnieniem wniosków interpretacyjnych płynących z argumentów o charakterze historycznym i komparatystycznym. To pozwoli osadzić dyskutowane zagadnienia lub rozwiązania normatywne w ich pełniejszym kontekście, ułatwi ocenę użyteczności lub skuteczności, a czasem umożliwi przewidywanie rozwoju i przygotuje na ewentualne zmiany lub mutacje. Warto, aby teologowie dogmatyczni potrafili śledzić krytykę prawa, aby mieć więcej do powiedzenia w zakresie krytyki teologii dogmatycznej. Wszystko w celu ugruntowania wiarygodności i naukowości własnych poszukiwań. Niech więc teologia dogmatyczna nie boi się konfrontować swych tez lub wyników badań z perspektywą, jaką dają nauki prawne. Podobne zabiegi będą uzasadnione metodologicznie, gdyż obie dziedziny rozwijają się równolegle. Mogą wzajemnie korzystać ze swoich instrumentariów, a relacja teologii dogmatycznej do prawa i nauk prawnych wydaje się zwrotna. Prawo i nauki prawne wolno traktować jako zwierciadło teologii dogmatycznej. Osobnym zadaniem pozostaje spojrzenie na nie z perspektywy teologii dogmatycznej. Może to przynieść pouczające opisy, zestawienia lub porównania, a w konsekwencji sugestie czy wzmocnienie prawniczych ustaleń.

Law and legal studies convince us that we do not have to be ashamed of dogma. They encourage us to develop dogmatic theology as the art of interpretation. And since the life of law and the craft of lawyers is essentially interpretation, it would probably be worthwhile for dogmatic theologians to become knowledgeable about legal methods. How can they accomplish this? First, they must become acquainted with the basic methods of legal interpretation: linguistic, systemic and functional. This will facilitate understanding and increase the self-confidence of those who, within dogmatic theology, come across expressions of a legal nature or significance. Second, they should look at a given regulation not only according to its dogmatic structure, but also taking into account the interpretative conclusions resulting from arguments of a historical or comparative nature. This will make it possible to place the discussed normative issues or solutions in their broader context. And this will in turn facilitate the evaluation of their efficiency, and, at times, enable theologians to predict a dogma’s development and prepare for possible changes or mutations in it. There is no harm in dogmatic theologians tracing the critique of law, as this might give them more to say as regards the critique of dogmatic theology. This might also help them reinforce the credibility and scientific and cognitive nature of their own research. Thus, dogmatic theologians should not be afraid to consider their theses or research results from the perspective given by legal studies. Comparisons between the two fields are methodologically justified, as both fields develop in a parallel manner. It is appropriate for them to use each other’s instruments, and the relation between dogmatic theology and law, including legal studies, can be mutually beneficial. Law and legal studies can be treated as the useful mirror of dogmatic theology. Looking at law and legal studies from the perspective of dogmatic theology is a separate task from this, but could result in interesting descriptions, comparisons, and juxtapositions, and, in consequence, suggestions or reinforcement for legal arrangements.

teologia dogmatyczna, dogmat, prawo