National Democracy towards political romanticism to 1914

Praca ta jest próbą zbadania związku łączącego Narodową Demokrację (ND) z romantyzmem politycznym. Jej zakres czasowy wyznacza założenie warszawskiego czasopisma „Głos” w 1886 r. i wybuch I wojny światowej. Autor chciał odpowiedzieć na główne pytanie czy w tym czasie polscy nacjonaliści byli kontynuatorami nacjonalizmu romantycznego silnie się na nim inspirując czy też stanowili wyraźne jego zaprzeczenie. Przeprowadzona analiza źródeł miała tym samym potwierdzić zasadność występujących już na ten temat opinii w literaturze bądź je skorygować. Aby skutecznie zrealizować postawiony powyżej cel badań praca rozpoczyna się od zagadnienia romantyzmu politycznego. W tej części następuje wyjaśnienie jego terminu i podstawowych problemów metodologicznych. Kluczową rzeczą w tym rozdziale jest natomiast rekonstrukcja najważniejszych idei romantyzmu politycznego. Rozpoczyna się ona analizą romantycznego podejścia do narodu – głównego tematu w myśli politycznej romantyków i nacjonalistów z przełomu XIX/XX w. Kolejnymi zagadnieniami są państwo i lud. Ostatnim jest natomiast romantyczne podejście do polityki, które jak się okazało było jednym z powodów wybuch powstań i ruchów rewolucyjnych.Drugi rozdział podobnie otwiera część teoretyczna tym razem poświęcona narodowi i nacjonalizmowi. Centralną rzeczą jest z kolei odtworzenie poglądów i postaw polityków Narodowej Demokracji na analogiczne jak w poprzednim rozdziale problemy: naród, państwo lud i podejście do polityki. Autora analizując dokumenty i publicystykę nacjonalistów kierowanych przez Dmowskiego, Popławskiego i Balickiego wskazuje od razu podobieństwa i różnice z romantyzmem politycznym. Okazuje się, że znajdujemy w relacji z ND z dziedzictwem romantyzmu zarówno inspiracje i rzeczy wspólne, jak również silne negowanie romantycznych założeń.Dlatego w ostatniej części autor chce uściślić odpowiedź na główne pytanie pracy wykorzystując jeszcze inną perspektywę. Sięga po bezpośrednie wypowiedzi nacjonalistów z ND odnośnie romantyzmu politycznego, jego dziedzictwa oraz oceny powstań zbrojnych. Rozważania te prowadzą do wniosku, że Narodowa Demokracja w latach 1886-1914 przeszła wyraźną ewolucję wewnętrzną. Płynną granicą jest tutaj przełom XIX i XX w. W pierwszym okresie widać, że działacze obozu narodowego w warstwie ideowej i praktycznej korzystali z dorobku romantyzmu politycznego i odpowiednio go przerabiali. W następnej fazie nastąpiło jednak wyraźniejsze zerwanie z dawną epoką. Narodowa Demokracja łącząc w sobie różne nurty ideowe (głównie romantyzm i pozytywizm) stała się nową jakością w historii polskiej myśli politycznej. Zaś to rozgraniczenie czasowe trzeba mieć na uwadze odpowiadając na główne pytanie pracy.

The purpose of the research was to investigate the link between National Democracy (ND) and Political Romanticism. It is located in the framework commencing with the establishment in 1886 of ‘Głos’ Magazine published in Warsaw alongside with the outbreak of the I World War. The author’s intention was to answer one significant question: which way did Polish nationalists choose while being active in that times – did they take Romantic Nationalism as their strong inspiration or maybe they were just an opposite. The research of sources was supposed to either confirm the relevance of statements already appearing in the literature or just correct them.In order to effective accomplishment of the given above aim of research, the paper commences with the explanation of the ‘Political Romanticism’ term alongside with the basic methodological problems. The key issue in the first chapter is to reconstruct the most important concepts of political romanticism. It begins with an analysis of romantic attitude towards the nation – the main subject appearing in the romantic’s and nationalist’s political thinking at the turn of XIX and XX century. Next issues taken under consideration are ‘the state’ and ‘the people’. However, the last but not least surveyed phenomena concerns romantic attitude to politics which proved to be one of the causes of revolutionary movements and uprisings’ outbreaks.The second chapter is similarly began with some theoretical issues connected to ‘nation’ and ‘nationalism’. The most important task in this part is to reconstruct National Democracy’s politicians’ views and beliefs, in the same time bearing in mind problems such as: nation, state, people and attitude to politics from the previous chapter. The author during deep analysis of documents and sociopolitical journalism of the nationalistic group led by Dmowski, Popławski and Balicki points out some similarities and differences from Political Romanticism. In the relation between National Democracy and Romanticism heritage it is easy to find both inspirations and strong negation of romantic concepts.Finally, in the last part the author wants to summarize and specify and answer for the main query asked in the beginning of the paper. To do so, it is used new perspective – there are provided ND’s nationalists’ direct statements concerning political romanticism, its heritage and opinions about uprisings. This considerations lead to the conclusion that National Democracy between years 1886 and1914 internally evolved. Some frameworks could be located between XIX and XX century. In the first period it is easy to point out that activists of national block used to take from Political Romanticism heritage while taking into account ideological and practical dimension. During the next phase it is noticed significant break with the old age. Linking different ideologies (mainly romanticism and positivism) National Democracy became new quality in Polish political thinking.