Semantics of colours in Maria Pawlikowska-Jasnorzewska's lyrical writings.

Przedmiotem niniejszej pracy są określenia barw wykorzystanych przez Marię Pawlikowską-Jasnorzewską w jej lirykach. Dzięki malarskim korzeniom i rozwiniętej wyobraźni poetka opisywała świat pełen kolorów za pomocą różnorodnych środków. Bogata spuścizna literacka Pawlikowskiej pozwoliła na zebranie materiału umożliwiającego analizę tego zagadnienia. Pod uwagę wzięto tomy wierszy, które ukazały się za życia poetki. Na temat twórczości lirycznej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej powstało wiele prac, jednak autorzy nie zajmowali się głębiej problemem kolorów w poezji literatki. W niniejszej pracy podejmuję próbę klasyfikacji nazw barw, posługując się częściowo kategoriami opisanymi przez Alfreda Zarębę. Klasyfikacja badacza, niedostosowana do języka poetyckiego, nie może jednak w pełni pomieścić badanego materiału, wydzielono więc dodatkowe zagadnienia. Pierwszym z nich jest pole światłocienia. W części tej ujęto wszystkie określenia, które nie są nazwami barw, ale przekazują pewne informacje o kolorycie przedmiotu za pomocą opisu światła i jego braku. Ostatnią część pracy stanowi zbiór i analiza wyrażeń metaforycznych, które pośrednio lub bezpośrednio przekazują informacje o barwach. Osobny rozdział poświęcono językowi kobiecemu. Języka poezji Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej nie da się badać inaczej niż przez pryzmat języka kobiet. Jednym z jego elementów jest kreatywność językowa, która przejawia się między innymi w tworzeniu nowych nazw odcieni barwnych i opisywaniu rzeczywistości za pomocą kolorów.Głównym celem pracy jest opis palety barwnej stosowanej przez Pawlikowską-Jasnorzewską, a pośrednio również opis języka poetki. Ważnym zagadnieniem, ujętym w rozprawie, jest semantyka barw i teorie jej dotyczące.

The subject of the thesis is description of the colors used by Maria Pawlikowska-Jasnorzewska in her writings. Thanks to her painter’s ancestry and well developed imagination the poet was depicting world full of colors using various methods. Pawlikowska’s rich heritage allowed to collect material enabling to deeply analyze the subject. Among the analyzed materials were poems published at the time of the poet’s life.Many works have been created in the subject of Pawlikowska-Jasnorzewska’s writings, but the authors never deeply explored the topic of colors in the poetry of the writer. This thesis attempts to classify the color names partly using the categories described by Alfred Zaręba. This categorization, however, could not contain the examined material as not applicable to the poetic style. Additional classes were therefore introduced, one of them being chiaroscuro, where all expressions were classified that were not color names, but carried some information about the object’s appearance with use of description of light or its deficiency. The last part of the thesis is a collection, and analysis of metaphoric expressions that directly or indirectly pass the information about colors.Separate chapter was devoted to feminine language. The Pawlikowska-Jasnorzewska’s style cannot be analyzed otherwise than in terms of the language of the women. One of its elements is a linguistic artistry resulting, for instance, in creation of new names of color shades or describing reality with colors.The main goal of the thesis is description of the colors spectrum used by Pawlikowska-Jasnorzewska, and -- indirectly -- the description of the poet’s language. The important aspect of the work is color semantics and related theories.