Glaciation of Tatry Wierchowe range during Last Glacial Maximum (LGM)

Kartowanie form i osadów glacjalnych oraz rekonstrukcja geometrii paleolodowców stanowią podstawowe metody badań nad obecnością plejstoceńskich zlodowaceń. Obecność lodowców w masywach górskich Tatr Wierchowych podczas ostatniego zlodowacenia zostało dotychczas jedynie zasygnalizowane w literaturze, istnieje więc potrzeba szczegółowej dokumentacji geomorfologicznej form rzeźby glacjalnej i cech sedymentologicznych osadów, które pozwolą na rekonstrukcję warunków topoklimatycznych warunkujących funkcjonowanie zlodowacenia marginalnego. Celem niniejszej pracy jest identyfikacja zapisu geomorfologicznego i sedymentologicznego śladów zlodowacenia w wybranych dolinach Tatr Wierchowych. Do realizacji celu wykorzystano kameralne oraz terenowe metody badań; rozpoznano rozmieszczenie form glacjalnych i opisano ich cechy morfometryczne. Przeanalizowano i porównano ze sobą cechy teksturalne (kształt i obtoczenie klastów) pokryw glacjalnych, stokowych i fluwialnych. Została zrekonstruowana geometria plejstoceńskich lodowców i obliczona wysokość położenia linii równowagi bilansowej (ELA). Badania wykazały obecność form akumulacji i erozji lodowcowej, typowych dla zlodowacenia marginalnego, w pięciu dolinach Tatr Wierchowych. Wyniki dowodzą małych rozmiarów plejstoceńskich lodowców i kluczowej roli lokalnych warunków topoklimatycznych w inicjacji i funkcjonowaniu zlodowacenia marginalnego. Wiążą się one z położeniem rekonstruowanych lodowców na północ od wybitnych ścian skalnych, jak również wpływem dodatkowej powierzchni zasilania (SCA), głównie przez lawiny. Najbardziej podobne współczesne formy zlodowacenia występują w Górach Dynarskich w basenie Morza Śródziemnego.

Glacial sediments and glacial relief mapping are the key part in identification of Pleistocene glaciation. Presence of marginal glaciation in Wierchowe Tatras range during the Last Glacial Maximum (LGM) is barely mentioned in literature, thus detailed, geomorphological description of glacial landforms and sediments is necessary. Such description will allow the reconstruction of topoclimatic controls on development of marginal glaciation. The aim of study is the identification of geomorphological and sedimentological traces of marginal Pleistocene glaciation in the selected valleys of Wierchowe Tatras. To achieve the this object, field studies together with laboratory analysis were performed. Glacial landforms and sediments were identified in area of interest. The textural parameters (clast shape and roundness) were analyzed and compared for glacial, scree, and fluvial deposits. ELA (equilibrium line altitude) was reconstructed, along with 3D geometry of Pleistocene glaciers. The result of this study the presence of glacial erosional and accumulational landforms in five of Wierchowe Tatras valleys. The study also reveal the small size of palaeoglaciers and importance of local controls on glacier development and functioning. These controls are: localization on the north of the steep, high rockwalls that acted as additional snow contribution area (SCA) for snow accumulation mainly by avalanches. Contemporary marginal glaciation, similar as in the Wierchowe Tatras during LGM, is found in the Dinaric Alps in Mediterranean Region.