Characteristics, classification and the range of influence of the halny wind

Wiatr fenowy w polskich Tatrach nosi lokalną nazwę "halny". Wieje z kierunków południowych i powoduje wzrost temperatury i spadek wilgotności powietrza po zawietrznej stronie pasma górskiego. Towarzyszą mu silne, gwałtowne porywy wiatru powodujące szkody w drzewostanie i infrastrukturze. Głównym celem pracy była charakterystyka zjawisk fenowych występujących w Tatrach w latach 2001-2013. Na podstawie cogodzinnych danych meteorologicznych z Kasprowego Wierchu określono liczbę przypadków oraz liczbę dni z potencjalnym wiatrem halnym. Sytuacje te występowały częściej w półroczu chłodnym (64%) niż ciepłym (36%). Feny potencjalne zestawiono także z typami cyrkulacji jakie im towarzyszyły, wykorzystując w tym celu kalendarz sytuacji synoptycznych T. Niedźwiedzia. W opracowaniu dokonano także klasyfikacji przypadków wiatru halnego występujących na przedpolu Tatr. Uwzględniono długość ich trwania oraz intensywność. Podjęto również próbę oszacowania zasięgu termiczno-higrycznego wiatru halnego, który w szczególnie sprzyjających warunkach może oddziaływać nawet na środkową Polskę. Dodatkowo przedstawione zostały dwie sytuacje ekstremalnych przypadków wiatru halnego w maju 1968 i grudniu 2013 roku. Scharakteryzowano występujące wówczas warunki synoptyczne, przebieg wybranych elementów meteorologicznych, a także szkody jakie wyrządził wiatr.

The foehn wind in the Tatra Mountains is referred to as "halny". It blows from the south and causes temperature rises and drops in air humidity on the leeward side of the mountain range. It is accompanied by strong and abrupt gusts which may cause damage to the forest stand and infrastructure.The main aim of this study was to characterize foehn wind phenomena which occurred in the Tatra Mountains in the years 2001-2013. On the basis of hourly meteorological data from Kasprowy Wierch the number of cases and the number of days with the potential halny wind were specified. Such situations occured more frequently in a cool half of a year (64%) than in a warm one (36%). Potential foehns have been compared to the types of circulation which had been accompayning the halny wind were summerised using the calendar of synoptic situation described by T. Niedzwiedz.In the study the classification of cases when halny wind occurred in the foreland of the Tatra Mountains has been done. Their duration and intensity has been taken into account. An attempt has been made to estimate thermal and humidity range of the halny wind, which in favorable conditions can affect even the middle Poland. Additionally, two cases of extremal halny wind in May 1968 and December 2013 have been described. Synoptic conditions, selected meteorological elements, and the damages caused by the wind have been discussed.