Intercomprehension in the Teaching of Polish as a Foreign Language to Ukrainian-Speaking Learners

Niniejsza praca poświęcona jest zagadnieniu interkomprehensji w kontekście nauczania języka polskiego jako obcego wśród osób ukraińskojęzycznych, które nigdy wcześniej nie miały kontaktu z językiem polskim. Celem pracy było ukazanie potencjału interkomprehensji jako metody wspierającej nauczanie języków pokrewnych, ocena jej skuteczności w praktyce dydaktycznej oraz opracowanie uniwersalnego modelu adaptacji tekstów polskojęzycznych dla osób ukraińskojęzycznych z wykorzystaniem techniki „Siedmiu sit”.W części teoretycznej omówiono istotę interkomprehensji, jej podstawy językoznawcze oraz miejsce w dydaktyce języków słowiańskich. Rozdział 2 poświęcony jest porównaniu systemów językowych polskiego i ukraińskiego – graficznego, fonetycznego, morfologicznego oraz słowotwórstwa. Analiza podobieństw systemowych stanowi fundament dla efektywnego wykorzystania interkomprehensji w nauczaniu i wskazuje na potencjalne punkty odniesienia ułatwiające rozumienie tekstów w języku pokrewnym.Część empiryczna pracy obejmuje badanie przeprowadzone wśród osób ukraińskojęzycznych, które nigdy wcześniej nie uczyły się języka polskiego. Uczestnicy samodzielnie wybierali jeden z trzech zaproponowanych tekstów polskojęzycznych o różnym stopniu trudności. Celem eksperymentu było zbadanie stopnia rozumienia tekstu oraz identyfikacja czynników wpływających na skuteczność rozumienia międzyjęzykowego. Analizie poddano wyniki testów rozumienia tekstu oraz proces adaptacji materiału językowego przy użyciu słowiańskiej wersji techniki „Siedmiu sit” autorstwa Wojciecha Hofmańskiego, umożliwiającej stopniowe „przesiewanie” tekstu i jego dostosowanie do odbiorcy obcojęzycznego.Uzyskane wyniki potwierdziły, że interkomprehensja jest skutecznym narzędziem wspierającym naukę języka polskiego przez osoby ukraińskojęzyczne. Wykorzystanie podobieństw między językami słowiańskimi znacząco ułatwiało rozumienie tekstów nawet w przypadku braku wcześniejszego kontaktu z językiem polskim. Najlepsze wyniki osiągali uczestnicy stosujący strategie interkomprehensyjne oparte na dostrzeganiu analogii między językami oraz wykorzystywaniu kontekstu i elementów wizualnych. Analiza wykazała również, że podobieństwa graficzne, morfemne, morfologiczne i leksykalne przyspieszają proces nauki, a czynniki indywidualne, doświadczenie czytelnicze oraz stosowane strategie interpretacyjne dodatkowo wspierają efektywne rozumienie tekstu.Technika „Siedmiu sit” okazała się szczególnie przydatna w adaptacji tekstów literackich, umożliwiając ich przekształcenie w formę niemal całkowicie zrozumiałą dla osób ukraińskojęzycznych, zachowując przy tym naturalny rytm, brzmienie i autentyczność językową. W ramach pracy opracowano uniwersalny model adaptacji tekstów polskojęzycznych, który może być wykorzystywany w dydaktyce do systematycznego wprowadzania uczniów w świat języków pokrewnych, rozwijania świadomości międzyjęzykowej i motywacji do nauki.Wnioski wskazują, że interkomprehensja może stanowić skuteczne i ekonomiczne narzędzie dydaktyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, zwłaszcza wśród użytkowników języków pokrewnych. Zastosowanie techniki „Siedmiu sit” w praktyce dydaktycznej wspiera rozumienie tekstów, rozwija świadomość międzyjęzykową i zwiększa motywację uczących się.

The master’s thesis focuses on intercomprehension in the context of teaching Polish as a foreign language to Ukrainian-speaking learners who have never previously studied Polish. The study aims to demonstrate the potential of intercomprehension as a method supporting the teaching of related languages, evaluate its effectiveness in practical language education, and develop a universal model for adapting Polish texts for Ukrainian-speaking learners using the “Seven Sieves” technique.The theoretical part discusses the essence of intercomprehension, its linguistic foundations, and its role in the didactics of Slavic languages. Chapter 2 presents a detailed comparison of the Polish and Ukrainian language systems, including graphic, phonetic, morphological, and word-formation aspects. These systemic similarities provide a foundation for effective intercomprehension-based teaching and highlight key points of reference that facilitate comprehension of texts in a related language.The empirical part presents a study conducted among Ukrainian speakers with no prior knowledge of Polish. Participants independently chose one of three Polish texts of varying difficulty. The experiment aimed to assess text comprehension and identify factors influencing successful interlingual understanding. Both text comprehension tests and the Slavic version of the “Seven Sieves” technique developed by Wojciech Hofmański were applied, enabling gradual adaptation and systematic “filtering” of texts to suit non-native readers. The results confirmed that intercomprehension is an effective tool for supporting the learning of Polish by Ukrainian speakers. Exploiting linguistic similarities between Slavic languages significantly facilitated comprehension, even among participants without prior exposure to Polish. The highest results were achieved by learners applying intercomprehension strategies based on recognizing analogies between languages and using contextual and visual cues. Graphical, morphemic, morphological, and lexical similarities were found to accelerate language acquisition, while individual factors, reading experience, and interpretive strategies further supported effective text comprehension.The “Seven Sieves” technique proved especially useful for adapting literary texts, transforming them into versions almost fully comprehensible to Ukrainian readers while preserving their natural rhythm, style, and authenticity. Within the study, a universal model for adapting Polish texts was developed, which can be applied in didactics to systematically introduce learners to related languages, foster interlingual awareness, and increase motivation.The findings demonstrate that intercomprehension can serve as an effective and economical teaching tool in Polish language education, particularly for speakers of related languages. Implementing the “Seven Sieves” technique in didactic practice enhances text comprehension, develops interlingual awareness, and increases learners’ motivation.