Limited mental capacity and deprivation of liberty for life (6th Krakow Penal Forum, 16 June 2023)

Streszcz. ang. s. 139-140. Bibliogr. s. 140

Sprawozdanie dotyczy 2. panelu pod nazwą „Ograniczona poczytalność a wymiar kary dożywotniego pozbawienia wolności” 6 Krakowskiego Forum Karnistycznego, które odbyło się 16 czerwca 2023 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Podczas 2. panelu Forum referowano, a następnie dyskutowano problem wymierzania kary dożywotniego pozbawienia wolności sprawcom popełniającym przestępstwa w stanie ograniczonej poczytalności. Choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe, zaburzenia preferencji seksualnych czy zaburzenia osobowości zmniejszają stopień winy. W myśl art. 53 § 1 Kodeksu karnego dolegliwość kary nie może przekraczać stopnia winy, co rodzi pytanie o dopuszczalność wymierzania kary najsurowszej takim sprawcom. Natomiast zgodnie z art. 93g § 2 Kodeksu karnego, w przypadku stanu ograniczonej poczytalności, orzeczenie izolacyjnego środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym jest możliwe tylko w stosunku do sprawców dotkniętych chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym. Mimo że sprawcy z zaburzeniami osobowości mogą działać w stanie ograniczonej poczytalności (a nawet niepoczytalności), co do zasady nie przewidziano wobec nich możliwości orzeczenia detencji psychiatrycznej, a popełnienie czynu zabronionego po 1 lipca 2015 r. uniemożliwia umieszczenie ich w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Celem 2. panelu Forum była analiza powyższych zagadnień z perspektywy psychologicznej i prawnej, ze wskazaniem propozycji rozwiązań dotyczących przyszłości środków zabezpieczających.

The report covers the second panel titled ‘Limited Mental Capacity and Deprivation of Liberty for Life’ of the 6th Krakow Penal Forum, held on 16 June 2023 at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Krakow. During the second panel of the Forum, the problem of imposing deprivation of liberty for life on perpetrators committing crimes in a state of limited mental capacity was raised and then discussed. Mental illness, mental impairment, aberration of sexual preferences or personality disorders reduce the degree of fault. Pursuant to Article 53 § 1 of the Polish Criminal Code, the severity of punishment may not exceed the degree of fault, which raises the question of the admissibility of imposing the most severe penalty on such perpetrators. However, according to Article 93g § 2 of the Polish Criminal Code, in the case of a state of limited mental capacity, imposition of an isolating protective measure in the form of a placement in a psychiatric facility is possible only in the case of perpetrators suffering from mental illness or mental impairment. Although perpetrators with personality disorders may act in a state of limited mental capacity (or even insanity), the possibility of psychiatric detention is, in principle, not provided for them, and committing a prohibited act after 1 July 2015 makes it impossible for them to be placed in the National Centre for the Prevention of Dissocial Behaviour. The purpose of the second panel of the Forum was to analyse the above issues from a psychological and legal perspective, indicating proposals for solutions concerning the future of protective measures.