Powieść Ahmeda Saadawiego “Frankenstein in Baghdad” - jej struktura, narracja i powiązania z “Frankensteinem” Mary Shelley

Niniejsza praca przedstawia analizę powieści Ahmeda Saadawiego "Frankenstein w Baghdadzie" ze szczególnym uwzględnieniem jej kompozycji, struktury i wykorzystywanych w niej rodzajów narracji. Pierwszy rozdział omawia wrażenie "odłamkowości" wywoływane przez wiele aspektów powieści, między innymi złożoną fabułę, przeplatające się wątki o otwartych zakończeniach, różnorodność perspektyw narracyjnych oraz elementy metatekstualne. Ten "motyw odłamkowości" uwydatnia dodatkowo postać "Jak-mu-tam" ("Whatsitsname"), którego ciało pozszywane jest z wielu mniejszych fragmentów, oraz wojenna sceneria powieści. Czytelnik co krok może zetknąć się z wybuchami, przemocą i brakiem szacunku okazywanym sponiewieranym ciałom ofiar. Rozdział drugi poświęcony jest porównaniu struktury i narracji "Frankensteina w Baghdadzie" oraz "Frankensteina" Mary Shelley. Zostały tam omówione aspekty kluczowe dla obu powieści, szczególnie problem niewiarygodności narracji i niemożność dotarcia do jednej, obiektywnej wersji wydarzeń. W dalszej części rozdziału zestawiłam ze sobą trzy główne postacie każdego z dzieł, analizując analogie i różnice między nimi oraz pochylając się nad zagadnieniem "protagonizmu". Jest to problem istotny dla wybranych powieści, ponieważ w obu przypadkach rozstrzygnięcie, kto jest głównym bohaterem historii, przysparza znacznych trudności. Ostatni rozdział, skupiający się na problematyce intertekstualności i adaptacji, obejmuje próbę zdefiniowania relacji łączącej powieść Saadawiego z "Frankensteinem" Mary Shelley. Wniosek płynący z tej próby nie jest jednak przychylny takim klasyfikacjom – mimo iż bywają one bardzo inspirujące, mogą okazać się większą przeszkodą niż pomocą w zetknięciu z powieścią tak niekonwencjonalną i pełną wieloznaczności jak "Frankenstein w Baghdadzie".

This paper examines Ahmed Saadawi's "Frankenstein in Baghad" focusing on its composition, structure and narrative modes. The first chapter brings attention to the feeling of fragmentariness evoked by many aspects of the novel, including the complex plot, intertwined storylines, openness of those storylines' endings, multiple narrative perspectives as well as metatextual components. This "fragmentation motif" is emphasised by the figure of the Whatsitsname, whose body is stitched from many smaller parts, and by the wartime setting of the novel, frequently featuring explosions, violence and instances of human bodies being damaged, torn apart and disrespected. The second chapter compares the structure and narration of "Frankenstein in Baghdad" and Mary Shelley's "Frankenstein", paying attention to problems important for both novels, particularly the unreliability of storytelling and inability to find one objective truth. The main three characters of both texts are also compared, in order to find analogies and contrasts between them, as well as to consider the question of protagonism, since in both cases it is difficult to choose one character over the others as a candidate for a leading figure. The final chapter is concerned with the issues of intertextuality and adaptation. An attempt is made at defining the kind of engagement Saadawi's novel employs towards Shelley's "Frankenstein", but it leads to the conclusion that such categorisations, albeit inspiring, may also be a hindrance during the analysis of a novel so unconventional and full of ambiguities as "Frankenstein in Baghdad".