Coarse-crystalline pinkish decorative calcite in the historic buildings of Kraków

W budownictwie monumentalnym Krakowa były wykorzystywane głównie materiały pochodzące z okolic miasta. Do ozdobnych surowców należały wapienie dębnickie oraz różowe grubokrystaliczne kalcyty, nazywane „różanką Paczółtowicką”, wydobywane w okolicach Krzeszowic. Podczas permskiej aktywności wulkanicznej roztwory bogate w węglan wapnia i żelazo wypełniły szczeliny w skałach dewonu późnego oraz karbonu dolnego, co doprowadziło do powstania grubokrystalicznych kalcytów o charakterystycznych barwach. Złoża opisanych kalcytów zostały wyeksploatowane z początkiem zeszłego wieku. Zabytkowe budownictwo Krakowa jest jedynym miejscem, gdzie można obserwować grubokrystaliczne kalcyty. Celem pracy było wyróżnienie odmian tych kalcytów na podstawie opisu cech strukturalnych i kolorystycznych. Wyróżnione zostały cztery litotypy: (i) brekcje autoklastyczne, (ii) brekcje ekstraklastyczne, (iii) kalcyty warstwowane, i (iv) kalcyty masywne. Kolejnym etapem było sporządzenie katalogu, w którym zostały zawarte wybrane zabytkowe świątynie w centrum Krakowa. Opis każdego kościoła został podzielony na spis elementów architektonicznych, gdzie do ozdobienia były stosowane grubokrystaliczne kalcyty. Następujące kościoły zostały ujęte w katalogu: Kościół św. Franciszka Salezego, Kościół św. Wojciecha, Kościół Kolegiacki św. Anny, Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP oraz Bazylika Mariacka.

Materials from the Kraków’s vicinity were used as a decorative building stone in historic buildings of the city. Decorative building stone included the Dębnik limestone and coarse-crystalline pinkish calcites, called “różanka Paczółtowicka”, mined near the city of Krzeszowice. During Permian volcanic activity solutions rich in calcium carbonate and iron filled fractures within late Devonian and Lower Carboniferous carbonate rocks, leading to the formation of coarse-crystalline calcite veins with characteristic pinkish colours. The deposits of the described calcites were exploited out at the beginning of the last century. Recently, the historic buildings of Kraków are the only one place where coarse-crystalline calcites can be observed. The aim of this study was to recognize the variation of these calcites on the basis of a description of their structures and colour. Four lithotypes were distinguished: (i) autoclastic breccia, (ii) extraclastic breccia, (3) layered calcite, and (iv) massive calcite. The next stage of the study was to compile a catalogue that included selected historic churches in the centre of Kraków. The description of each church was divided into a list of architectural elements where coarse-crystalline calcites were used for decoration. The churches: church of St. Francis de Sales, church of St. Wojciech, the Collegiate Church of St. Anna, the Church of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary and St. Mary's Basilica were included in the catalogue.