Causes an consequences of the halny wind occurence

Wiatr halny jest jednym z najciekawszych zjawisk meteorologicznych w Polsce. Mimo wielu dekad badań istnieją wciąż różnice w rozpoznawaniu samego wiatru fenowego, a także wciąż są badane jego przyczyny oraz skutki na ludzi, przyrodę i rzeczy materialne. Celem pracy jest ukazanie przyczyn i skutków, jakie są związane ze zjawiskiem wiatru halnego. W pracy mającej charakter opisowy dokonano przeglądu i analizy literatury naukowej dotyczącej tego tematu. Wskazano na ogólne przyczyny powstawania wiatru halnego, warunki uznania danego zjawiska za wiatr halny, a także skutki jego występowania. Wskazuje się, że wiatr halny wywołuje skutki związane z lokalnym stanem atmosfery, ruchami powietrza, a także możliwy jest wpływ stanu wiatru halnego na przyrodę, obiekty budowlane, a także na stan psychofizyczny człowieka. Dokonano także analizy artykułów oraz danych związanych z dwoma przypadkami wiatru halnego- z roku 1968 oraz 2013, będącego jednymi z najsilniejszych zjawisk o charakterze fenowym na Podhalu. Jego skutkami były olbrzymie szkody w leśnictwie, budynkach oraz innych obiektach naturalnych oraz związanych z działalnością człowieka. Mimo dużego materiału badawczego nie udało się poznać wszystkich zjawisk związanych z wiatrem halnym, co powinno pozostać przedmiotem dalszych badań.

The halny wind is one of the most interesting meteorological phenomena in Poland. Even it is subject of research since many of decades, there are differences in describing of foehn wind but also causes and consequences for people, nature and material things are researched. The aim of the work is to show the causes and consequences connected with halny wind. In this work the research and analysis of science literature of this topic were made. Here was shown the causes of forming the halny wind, the requirements needed for recognising the wind and consequences of the wind occurence. It is recognised that halny wind causes effects in local atmosphere, air flow, but also has influence for nature, building objects and the psychophysical state of humans. There was also made analysis of papers and data connected with two phenomenas of halny wind- in 1968 and 2013. They were one of the strongest foehn winds in Podhale. The effects include damage in nature and human activities. Even there is a large research material, not all phenomena connected with halny wind were got to know, what should be a subject of the future research.