The history of Poles in Bosnia and Herzegovina from 1892 to the present day

Od przybycia pierwszych polskich osadników na tereny Bośni i Hercegowiny minęło już ponad 130 lat. Polacy, głównie z zaboru austriackiego i Bukowiny rumuńskiej migrowali na północ Bośni, gdzie trwała akcja kolonizacyjna. Miała ona na celu modernizację bośniackiej gospodarki, która zrujnowana została przez setki lat rządów władz osmańskich. Ukrytym celem było również ograniczenie tendencji nacjonalistycznych ludności serbskiej poprzez rozbicie ich jedności kulturowej. Polscy chłopi uważani byli za dobrych rolników, co umożliwiło im dobre zagospodarowanie działkami otrzymanymi od władz. Oprócz chłopów do Bośni przybyli przedstawiciele polskiej inteligencji. Migracje umożliwiały im obejmowanie dobrze płatnych stanowisk urzędniczych w całym kraju. Nieco mniejszą grupą byli lekarze, którzy wpisali się w karty bośniackiej medycyny. Antypolskie nastawienie Kościoła katolickiego w Bośni spowodowało potrzebę sprowadzenia polskich duchownych, którzy mogliby zatroszczyć się o życie duchowe polskich osadników. Ich obecność wpłynęła na utrzymanie polskiej tożsamości wśród Polaków i umożliwiła wielu polskim dzieciom edukację. Koniec I wojny światowej i powstanie niepodległego państwa polskiego wiązało się z powrotem większości przedstawicieli polskiej inteligencji do Od przybycia pierwszych polskich osadników na tereny Bośni i Hercegowiny minęło już ponad 130 lat. Polacy, głównie z zaboru austriackiego i Bukowiny rumuńskiej migrowali na północ Bośni, gdzie trwała akcja kolonizacyjna. Miała ona na celu modernizację bośniackiej gospodarki, która zrujnowana została przez setki lat rządów władz osmańskich. Ukrytym celem było również ograniczenie tendencji nacjonalistycznych ludności serbskiej poprzez rozbicie ich jedności kulturowej. Polscy chłopi uważani byli za dobrych rolników, co umożliwiło im dobre zagospodarowanie działkami otrzymanymi od władz. Oprócz chłopów do Bośni przybyli przedstawiciele polskiej inteligencji. Migracje umożliwiały im obejmowanie dobrze płatnych stanowisk urzędniczych w całym kraju. Nieco mniejszą grupą byli lekarze, którzy wpisali się w karty bośniackiej medycyny. Antypolskie nastawienie Kościoła katolickiego w Bośni spowodowało potrzebę sprowadzenia polskich duchownych, którzy mogliby zatroszczyć się o życie duchowe polskich osadników. Ich obecność wpłynęła na utrzymanie polskiej tożsamości wśród Polaków i umożliwiła wielu polskim dzieciom edukację. Koniec I wojny światowej i powstanie niepodległego państwa polskiego wiązało się z powrotem większości przedstawicieli polskiej inteligencji do swojego kraju. Polscy chłopi pozostali w Bośni, jednak chęć powrotu do Polski nasiliły napięcia między grupami etnicznymi podczas II wojny światowej, których ofiarami często padali Polacy. Wspólnymi wysiłkami władz polskich, jugosłowiańskich oraz samych polskich osadników, w 1946 roku podjęto proces repatriacji Polaków z Jugosławii na Dolny Śląsk. W analizie podjęto badania dotyczące wpływu czynników społeczno-politycznych na decyzję o migracjach. O ile w przypadku polskich osadników oraz inteligencji decyzja o przyjeździe do Bośni i Hercegowiny miała zazwyczaj charakter ekonomiczny, to w przypadku repatriantów bardzo duże znaczenie miała sytuacja polityczna panująca w kraju. Analiza miała również na celu zbadanie sytuacji Polaków w wieloetnicznej Bośni i wpływu pobytu na tożsamość kulturową. Podjęte badania wykazały, że pomimo skomplikowanej sytuacji Polaków, utrzymywali oni przywiązanie do polskiej kultury. Ważną rolę w tym procesie miała religia katolicka, która pełniła funkcję integrującą.Do napisania pracy wykorzystano literaturę historyczną w postaci monografii i artykułów, ale również źródła internetowe. Osobiste obserwacje autora użyto zaś do analizy sytuacji mniejszości polskiej w Bośni i Hercegowinie.

More than 130 years have passed since the arrival of the first Polish settlers to Bosnia and Herzegovina. Poles, mainly from the Austrian Partition and Romanian Bukovina, migrated to the north of Bosnia, where the colonization campaign was taking place. It was aimed at modernizing the Bosnian economy, which was ruined by hundreds of years of rule of the Ottoman authorities. The hidden goal was also to curb the nationalist tendencies of the Serb population by breaking their cultural unity. Polish peasants were considered good farmers, which enabled them to effectively manage the terrains received from the authorities . Apart from peasants, representatives of the Polish intelligentsia came to Bosnia. Migration enabled them to take up well-paid clerical positions throughout the country. Doctors who entered the cards of Bosnian medicine were a slightly smaller group. The anti-Polish attitude of the Catholic Church in Bosnia made it necessary to bring in Polish clergy who could take care of the spiritual life of Polish settlers. Their presence contributed to the maintenance of Polish identity among Poles and enabled many Polish children to receive education. The end of World War I and the creation of an independent Polish state were associated with the return of most representatives of the Polish intelligentsia to their country. Polish settlers remained in Bosnia, but the desire to return to Poland was intensified by tensions between ethnic groups during World War II, the victims of which were often Poles. With the joint efforts of the Polish and Yugoslav authorities and the Polish settlers themselves, in 1946 the process of repatriating Poles from Yugoslavia to Lower Silesia was undertaken.The analysis undertook research on the influence of socio-political factors on the decision to migrate. While in the case of Polish settlers and the intelligentsia, the decision to come to Bosnia and Herzegovina was usually of an economic nature, in the case of repatriates, the political situation in the country was of great importance. The analysis was also aimed at examining the situation of Poles in multiethnic Bosnia and the impact of their stay on their cultural identity. The research undertaken showed that despite the complicated situation of Poles, they remained attached to Polish culture. The Catholic religion played an important role in this process as it played an integrating role.Historical literature in the form of monographs and articles, as well as internet sources was used to write the thesis. The author's personal observations were used to analyze the situation of the Polish minority in Bosnia and Herzegovina.