„Theatre like a life”. The innovation of Chekhov's dramaturgy

Anton Chekhov was a Russian short-story writer, playwright, considered to be one of the greatest playwright in the history of world literature. He is the most important dramatist which Russia has so far produced, who left, besides many fine short stories, a few dramas which are strikingly original. Chekhov combined a naturalistic method with a philosophic mind and a humanitarian gentleness of temper. At least four of his plays – The Sea Gull, The Cherry Orchard, The Three Sisters have become widely known throughout the world, particularly through the interpretation of the Moscow Art Theater players. The author's conception is intense, though detached. There is no hint of social "problems" or blame for anybody or any party -- only a tender, acute delineation of weak, delightful people. Among the naturalists of the theater, Chekhov and Synge alone have been able to achieve the classic tragic note. Their scenes rise out of human experiences, wherein love and tenderness and family relationships have had their due meed. Especially with Chekhov does one feel the presence of an understanding heart; nothing escapes his observation, yet all is rendered with sympathy and pity.

Nowatorstwo dramaturgii Czechowa jest szczególnie widoczne na tle literatury rosyjskiej przełomu XIX i XX wieku – nie pozostało bez wpływu na teatr europejski, w którym do dziś kultywowane są tradycje czechowowskie. Wyjątkowe miejsce, jakie zajął Czechow w literaturze rosyjskiej przełomu wieków zasługuje na uwagę i sprawia, że jego twórczość niezmiennie budzi ogromne zainteresowanie badaczy. Biorąc to pod uwagę, podjęłam w swej pracy temat nowatorstwa dramaturgii Czechowa. Niniejsza praca: Teatr jak życie. Nowatorstwo dramaturgii Antoniego Czechowa jest próbą odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że sztuki Czechowa niezmiennie przyciągają na widownię tysiące widzów.Przedmiotem analizy mojej pracy były sztuki Mewa, Trzy siostry, Wiśniowy sad. Kiedy mowa o nowatorstwie Czechowa-dramaturga w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na charakterystyczną strukturę jego sztuk dramatycznych, praktycznie całkowicie pozbawionych wartkiej akcji, intrygi i walki. Z taką budową utworów mamy do czynienia w każdej z analizowanych sztuk. Inną innowacyjną cechą twórczości Czechowa jest specyficzna konstrukcja bohaterów. Żaden z bohaterów dramaturga nie jest jednoznaczny w swych działaniach, decyzjach i przeżyciach. Trudno znaleźć u Czechowa charaktery budzące tylko odczucia negatywne czy pozytywne. W omawianych sztukach nie ma barw wyłącznie czarnych bądź wyłącznie białych. Z kolei wyeliminowanie akcji zewnętrznej utworów, skupienie się na wewnętrznym nurcie wydarzeń wyrażane jest charakterystycznym dla Czechowa podtekstem. Słowa, sytuacje i rekwizyty tracą swój pierwotny sens i osiągają zupełnie nowe znaczenia, nie wyrażane w sposób bezpośredni. Ważnym elementem twórczości Czechowa jest charakterystyczne pojmowanie dramatu jako gatunku łączącego w sobie zarówno elementy tragiczne jak i komiczne. Pisarz stworzył nowy typ komedio-dramatu, w którym wykazuje, że kategorie te nie są przeciwstawne, nie wykluczają się wzajemnie, w obrębie jednego utworu, ale stapiają się w jedno ukazując tym samym różnorodność życia codziennego. W dramaturgii Czechowa zdarzenia pokazywane są w perspektywie ich możliwych aspektów: żałosnych, zabawnych, groteskowych, dramatycznych.Twórczość Antoniego Czechowa zamyka pewien okres w historii rosyjskiego teatru. Do tej pory uważano, że Rosja nie posiada wielkiego repertuaru dramatycznego. Jeśli jednak przyjrzeć się bliżej spuściźnie dramaturgicznej schyłku XIX wieku okazuje się, że teatr rosyjski przestał być w tyle za sceną europejską, a niekiedy nawet wyprzedzał ją o całą epokę – torując nowe drogi, narzucając własny język i styl sceniczny. Zmiany te nie miałyby miejsca bez twórczości dramatopisarskiej Antoniego Czechowa.