Factors influencing population densities of the Violet Copper (Lycaena helle) in local habitat patches

Wzrastająca fragmentacja oraz utrata siedlisk wymieniane są obecnie jako jedne z najpoważniejszych zagrożeń dla różnorodności biologicznej. Motyle ze względu na słabe zdolności przemieszczania się oraz przywiązanie do konkretnych typów siedlisk stanowią jedną z bardziej narażonych na te procesy grup organizmów. Celem pracy było zbadanie czynników wpływających na zagęszczenie czerwończyka fioletka (Lycaena helle), jednego z najrzadszych motyli Środkowej Europy. Wyróżniono dwie grupy testowanych parametrów: związane z jakością oraz z przestrzennym rozmieszczeniem płatów siedlisk. Wybrany gatunek jest skrajnie osiadłym specjalistą pokarmowym (jego gąsienice żerują wyłącznie na rdeście wężowniku), występującym w metapopulacjach, stanowi zatem bardzo dobry model dla tego typu badań. Badaniami w latach 2008 oraz 2011 objęto lokalne populacje L. helle zasiedlające łąki położone w południowo – zachodniej części Krakowa, na obszarach Natura 2000: Dębnicko–Tynieckim Obszarze Łąkowym (PLH 120065) oraz Skawińskim Obszarze Łąkowym (PLH 120079). W 2008 roku inwentaryzację letniego pokolenia czerwończyka fioletka prowadzono na 21 płatach, a w 2011 roku pokolenia wiosennego na 11 płatach siedlisk. Wykorzystując metodę catch–per–time–unit opartą na istnieniu zależności pomiędzy częstością złapań a zagęszczeniem motyli oszacowano sezonowe wielkości populacji odpowiednio na 5367 oraz 1271 osobników. Zastosowany w analizie statystycznej model regresji wielokrotnej wyjaśnił ponad 44% zmienności, w tym powierzchnia płatu – ponad 24 %, a wysokość roślinności kolejne 20 % (w obu przypadkach zależność pozytywna). Pozytywna zależność pomiędzy zagęszczeniem motyli a powierzchnią może wynikać z wyższego prawdopodobieństwa natrafienia na większe płaty w trakcie przemieszczania się w obrębie metapopulacji, lub też z większej ilości zasobów dostępnych na tych płatach.Z kolei pozytywna korelacja z wysokością roślinności może wskazywać na preferowanie przez badany gatunek motyla wyższych zbiorowisk roślinnych m.in jako miejsc kryjówki przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.W oparciu o wyniki badań, jako zabiegi ochronne sprzyjające zachowaniu lokalnych populacji czerwończyka fioletka, zaleca się użytkowanie łąk zasiedlanych przez tego motyla poprzez stosowanie rotacyjnego koszenia, bądź ekstensywne wypasanie. Wpisanie odpowiedniego sposobu zarządzania terenem do planów ochronnych obszarów Natura 2000 zwiększy szansę przetrwania badanego gatunku motyla na zajmowanych płatach siedlisk.

Fragmentation and habitat loss are concerned to be among the most serious threats to biodiversity. Butterflies belong to organisms suffering the most from the processes above, because of their poor dispersal abilities and strong habitat specialization. The main aim of this work was to find factors influencing densities of the Violet Copper (Lycaena helle) one of the most endangered European butterflies. Violet Copper is an extremely sedentary, monofagous species – its caterpillars feed only on adderwort (Polygonum bistrorta) – that is why it is a perfect model for this type of research. Studies in 2008 and 2011 encompassed grasslands located in the south–west part of Cracow, within two Natura 2000 sites: Dębnicko–Tyniecki Obszar Łąkowy (PLH 120065) and Skawiński Obszar Łąkowy (PLH 120079). The summer generation of L. helle was investigated on 21 habitat patches in 2008 and the spring generation on 11 patches in 2011. Using catch–per–time–unit method, which is based on the assumption that there is dependence between capture frequency and butterflies density, the seasonal population sizes were estimated at respectively 5367 and 1271 individuals. Two groups of the tested parameters have been distinguished: those related with habitat quality and the ones reflecting habitat structure. Index of butterflies density was chosen as the dependent factor. Multiple regression explained more than 44% of variance, of which, 24% was explained by patch area, whereas 20% by vegetation height (in both cases the relationship was positive). The positive dependence of butterflies density on patch area may be a result of higher probability of finding bigger patches during flights within metapopulation. Moreover these patches can also provide better resources. The positive correlation with vegetation high is surprising, but high vegetation can act as hiding place against bad weather conditions.For sake of saving this species it is strongly recommended to use extensive grazing or rotational mowing. Incorporating proper management of meadows occupied by the L. helle into conservation plans of the Natura 2000 sites may improve chances for preservation of this rare species.