Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
"Górnictwo i hutnictwo Zagłębia Krakowskiego w latach 1795–1939".
Mining and Metallurgy in Zagłębie Krakowskie from 1795 to 1939
górnictwo, hutnictwo, XIX wiek, dwudziestolecie międzywojenne, Zagłębie Krakowskie
mining, metallurgy, 19th century, interwar period
Termin „Zagłębie Krakowskie“ pojawił się w źródłach w XIX wieku na określenie terenów górniczych leżących w Galicji, na pograniczu z Królestwem Polskim i Śląskiem pruskim. Pod względem wydobywania kopalin, posiadały one tradycje sięgające średniowiecza. Początkowo eksploatowano przede wszystkim rudy ołowiu, potrzebnego głównie do celów militarnych, metalurgicznych oraz do produkcji czcionek drukarskich. Od XVI wieku prowadzono również na niewielką skalę eksploatację galmanu, rudy cynku używanej to wytapiania mosiądzu.Od początku XIX wieku Zagłębie Krakowskie związane było przede wszystkim z przemysłem cynkowym. Wynalezienie metody wytopu cynku w muflach w pierwszym okresie stulecia pozwoliło na rozwój nie tylko wydobycia rud – najpierw galmanu, później także blendy – ale również na budowę hut cynkowych. Te z kolei potrzebowały dostawców węgla kamiennego, którym opalano piece. W związku z tym, sięgnięto po złoża węgla znajdujące się na terenie Zagłębia, o występowaniu których wiedziano co najmniej od XVII wieku, jednak nie potrafiono znaleźć dla nich zastosowania. Górnictwo węgla i hutnictwo cynku rozwijało się pomyślnie aż do końca XIX wieku, pomimo wyczerpania miejscowych rud cynku – huty zmieniły dostawców rudy, natomiast popyt na węgiel wzrósł także z rozwojem sieci kolejowej w Galicji i stopniowym upowszechnianiem tego surowca jako materiału opałowego w gospodarstwach domowych.Po pierwszej wojnie światowej, Zagłębie Krakowskie zostało włączone w skład nowego organizmu państwowego. W pierwszych latach tego okresu jego znaczenie było stosunkowo duże ze względu na katastrofalną wręcz sytuację węglową w Polsce. Warunki funkcjonowania kopalń małopolskich zmieniły się wraz z przyłączeniem do kraju większej części Górnego Śląska w 1922 roku. Jednocześnie, przemysł górniczo-hutniczy ograniczył się w tym czasie prawie całkowicie do górnictwa węgla kamiennego, ustała natomiast produkcja rud metali nieżelaznych i cynku.Rozwój górnictwa i hutnictwa w Zagłębiu Krakowskim posiadał pewne bariery. Były to przede wszystkim: małe zapasy złóż rud cynku, konkurencja węgla z Górnego Śląska (który był surowcem lepszej jakości), problem z dużym napływem wody do kopalń (i wysokie koszty produkcji), a także niekorzystne taryfy kolejowe i nieregularność dostaw dla kolei.
The term „Zagłębie Krakowskie“ appeared in historical sources in the 19th century, as a name for mining areas situated in Galicia, near the borders with Congress Poland and prussian Silesia. Mineral extraction took place there from Middle Ages. Initially, lead ore was exploited there mainly. It was used for military and metallurgical purposes. From 16th century also a mining of calamine (zinc ore used for the production of brass) took place there.From the 19th century the zinc industry started to begin in Zagłębie Krakowskie. Thanks to the improvement in zinc production process in the beginning of the period, not only the mining of zinc ores was more profitable (first calamine, then also zinc blende), but also a zinc metallurgy started to develop. Also an exploitation of coal started then, because this material was needed in metallurgical process. Coal mining and zinc metallurgy developed till the end of the 19th century despite the exhaustion of local ores.After the First World War, Zagłębie Krakowskie was included in the borders of Poland. In the beginning of interwar period, this mining region in Małopolska was significant for the economy of new state. The situation changed in 1922, when the main part of Upper Silesia bacame a part of Poland. During the period, coal was the only mineral exploited in the area.The development of mining and metallurgy in Zagłębie Krakowskie had some barriers. Main problems were connected with small resources of zinc ores, competition with the coal from Upper Silesia (and it better quality), large inflow of water in mines (and high production cost), unfavorable rail fares and irregularity of deliveries for rail.
dc.abstract.en | The term „Zagłębie Krakowskie“ appeared in historical sources in the 19th century, as a name for mining areas situated in Galicia, near the borders with Congress Poland and prussian Silesia. Mineral extraction took place there from Middle Ages. Initially, lead ore was exploited there mainly. It was used for military and metallurgical purposes. From 16th century also a mining of calamine (zinc ore used for the production of brass) took place there.From the 19th century the zinc industry started to begin in Zagłębie Krakowskie. Thanks to the improvement in zinc production process in the beginning of the period, not only the mining of zinc ores was more profitable (first calamine, then also zinc blende), but also a zinc metallurgy started to develop. Also an exploitation of coal started then, because this material was needed in metallurgical process. Coal mining and zinc metallurgy developed till the end of the 19th century despite the exhaustion of local ores.After the First World War, Zagłębie Krakowskie was included in the borders of Poland. In the beginning of interwar period, this mining region in Małopolska was significant for the economy of new state. The situation changed in 1922, when the main part of Upper Silesia bacame a part of Poland. During the period, coal was the only mineral exploited in the area.The development of mining and metallurgy in Zagłębie Krakowskie had some barriers. Main problems were connected with small resources of zinc ores, competition with the coal from Upper Silesia (and it better quality), large inflow of water in mines (and high production cost), unfavorable rail fares and irregularity of deliveries for rail. | pl |
dc.abstract.pl | Termin „Zagłębie Krakowskie“ pojawił się w źródłach w XIX wieku na określenie terenów górniczych leżących w Galicji, na pograniczu z Królestwem Polskim i Śląskiem pruskim. Pod względem wydobywania kopalin, posiadały one tradycje sięgające średniowiecza. Początkowo eksploatowano przede wszystkim rudy ołowiu, potrzebnego głównie do celów militarnych, metalurgicznych oraz do produkcji czcionek drukarskich. Od XVI wieku prowadzono również na niewielką skalę eksploatację galmanu, rudy cynku używanej to wytapiania mosiądzu.Od początku XIX wieku Zagłębie Krakowskie związane było przede wszystkim z przemysłem cynkowym. Wynalezienie metody wytopu cynku w muflach w pierwszym okresie stulecia pozwoliło na rozwój nie tylko wydobycia rud – najpierw galmanu, później także blendy – ale również na budowę hut cynkowych. Te z kolei potrzebowały dostawców węgla kamiennego, którym opalano piece. W związku z tym, sięgnięto po złoża węgla znajdujące się na terenie Zagłębia, o występowaniu których wiedziano co najmniej od XVII wieku, jednak nie potrafiono znaleźć dla nich zastosowania. Górnictwo węgla i hutnictwo cynku rozwijało się pomyślnie aż do końca XIX wieku, pomimo wyczerpania miejscowych rud cynku – huty zmieniły dostawców rudy, natomiast popyt na węgiel wzrósł także z rozwojem sieci kolejowej w Galicji i stopniowym upowszechnianiem tego surowca jako materiału opałowego w gospodarstwach domowych.Po pierwszej wojnie światowej, Zagłębie Krakowskie zostało włączone w skład nowego organizmu państwowego. W pierwszych latach tego okresu jego znaczenie było stosunkowo duże ze względu na katastrofalną wręcz sytuację węglową w Polsce. Warunki funkcjonowania kopalń małopolskich zmieniły się wraz z przyłączeniem do kraju większej części Górnego Śląska w 1922 roku. Jednocześnie, przemysł górniczo-hutniczy ograniczył się w tym czasie prawie całkowicie do górnictwa węgla kamiennego, ustała natomiast produkcja rud metali nieżelaznych i cynku.Rozwój górnictwa i hutnictwa w Zagłębiu Krakowskim posiadał pewne bariery. Były to przede wszystkim: małe zapasy złóż rud cynku, konkurencja węgla z Górnego Śląska (który był surowcem lepszej jakości), problem z dużym napływem wody do kopalń (i wysokie koszty produkcji), a także niekorzystne taryfy kolejowe i nieregularność dostaw dla kolei. | pl |
dc.affiliation | Wydział Historyczny | pl |
dc.area | obszar nauk humanistycznych | pl |
dc.contributor.advisor | Franaszek, Piotr - 100377 | pl |
dc.contributor.author | Sitarz, Dominika | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WH3 | pl |
dc.contributor.reviewer | Franaszek, Piotr - 100377 | pl |
dc.contributor.reviewer | Synowiec, Andrzej - 132178 | pl |
dc.date.accessioned | 2020-07-25T00:55:38Z | |
dc.date.available | 2020-07-25T00:55:38Z | |
dc.date.submitted | 2014-06-25 | pl |
dc.fieldofstudy | historia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-87249-96497 | pl |
dc.identifier.project | APD / O | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/195821 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | mining, metallurgy, 19th century, interwar period | pl |
dc.subject.pl | górnictwo, hutnictwo, XIX wiek, dwudziestolecie międzywojenne, Zagłębie Krakowskie | pl |
dc.title | "Górnictwo i hutnictwo Zagłębia Krakowskiego w latach 1795–1939". | pl |
dc.title.alternative | Mining and Metallurgy in Zagłębie Krakowskie from 1795 to 1939 | pl |
dc.type | master | pl |
dspace.entity.type | Publication |